Rezerv para

Rezerv para birimi, merkez bankaları veya diğer para otoriteleri tarafından döviz rezervlerinin bir parçası olarak önemli miktarlarda tutulan yabancı bir para birimidir. Rezerv para birimi uluslararası işlemlerde, uluslararası yatırımlarda ve küresel ekonominin tüm yönlerinde kullanılabilir. Genellikle sağlam para veya güvenli liman olarak da adlandırılır.

Birleşik Krallık'ın İngiliz sterlini 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın ilk yarısında dünyanın büyük bir kısmının birincil rezerv para birimiydi. Ancak 20. yüzyılın ortalarına gelindiğinde ABD doları dünyanın hakim rezerv para birimi haline gelmiştir. Dünyanın dolara olan ihtiyacı, Birleşik Devletler hükûmetinin daha düşük maliyetlerle borçlanmasını sağlayarak ABD'ye yılda milyarlarca dolarlık bir avantaj sağladı.

Rezerv para birimleri ve kullanım oranları

Rezerv para birimleri ve kullanım oranları

	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2022
Amerikan doları	%59.0	%62.1	%65.2	%69.3	%71.0	%70.5	%70.7	%66.5	%65.8	%66.0	%66.4	%65.7	%64.1	%64.1	%62.1	%61.8	%62.3	%61.2	%58.36
Euro					%17.9	%18.8	%19.8	%24.2	%25.3	%24.9	%24.3	%25.2	%26.3	%26.4	%27.6	%26.0	%24.7	%24.2	%20.47
Alman markı	%15.8	%14.7	%14.5	%13.8
Fransız frangı	%2.4	%1.8	%1.4	%1.6
İngiliz sterlini	%2.1	%2.7	%2.6	%2.7	%2.9	%2.8	%2.7	%2.9	%2.6	%3.2	%3.6	%4.2	%4.7	%4.0	%4.3	%3.9	%3.8	%4.0	%4.95
Japon yeni	%6.8	%6.7	%5.8	%6.2	%6.4	%6.3	%5.2	%4.5	%4.1	%3.8	%3.7	%3.2	%2.9	%3.1	%2.9	%3.7	%3.6	%4.0	%5.51
Kanada doları																		%1.5	%2.38
Avustralya doları																		%1.5	%1.96
İsviçre frangı	%0.3	%0.2	%0.4	%0.3	%0.2	%0.3	%0.3	%0.4	%0.2	%0.2	%0.1	%0.2	%0.2	%0.1	%0.1	%0.1	%0.1	%0.3	%0.23
Diğerleri	%13.6	%11.7	%10.2	%6.1	%1.6	%1.4	%1.2	%1.4	%1.9	%1.9	%1.9	%1.5	%1.8	%2.2	%3.1	%4.4	%5.4	%3.3	%6.14
	Kaynaklar: 1995-1999, 2006-2013 IMF: Currency Composition of Official Foreign Exchange Reserves10 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sources: 1999-2005 ECB: The Accumulation of Foreign Reserves9 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• 
  Amerikan doları
• 
  2000 Japon yeni
• 
  50 İsviçre frangı

Amerikan doları

Amerikan doları, günümüzde en yaygın rezerv para birimidir. 1, 5, 10, 20, 50, 100'lük banknotlardan oluşur. ABD doları, tahsis edilen rezervlerde en yaygın olarak tutulan para birimidir. 2022 yılının dördüncü çeyreği itibarıyla resmi döviz rezervlerinin %58,36'sını oluşturmaktadır. Bu da ABD'nin daha yüksek ticaret açıkları vermesini ve bunun ekonomik etkilerinin büyük ölçüde ertelenmesini, hatta bir döviz krizinin ertelenmesini biraz daha kolaylaştırıyor. Dolar cinsinden varlıkların ABD dışındaki sahipleri varlıklarını diğer para birimleri cinsinden varlıklara kaydırmaya karar verirse, ABD ekonomisi için ciddi sonuçlar doğabilir.

ABD dolarının küresel rezervler içindeki konumu, tahsis edilmemiş rezervlerin payının artması ve uzun vadede doların istikrarına ilişkin şüpheler nedeniyle sıklıkla sorgulanmaktadır. Doların dünyanın tartışmasız rezerv para birimi olarak oynadığı rol, ABD'nin diğer ülkeler arasında gerçekleştirilen işlemlere karşı tek taraflı yaptırımlar uygulamasına olanak tanımaktadır; örneğin ABD'nin BNP Paribas'ya, Fransa'nın ya da işlemlere dahil olan diğer ülkelerin yasalarında olmayan ABD yaptırımlarını ihlal ettiği gerekçesiyle ceza kesmesi gibi. 2014 yılında Çin ve Rusya, davranışlarına yönelik Avrupa ve Amerikan yaptırımlarını aşmak için 150 milyar yuanlık bir merkez bankası likidite takas hattı anlaşması imzaladı.

Euro

Euro, günümüzde en yaygın ikinci rezerv para birimidir. 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500'lük banknotlardan oluşur. Tüm rezerv paraların 1/4'ünü oluşturur. Avrupa Birliği üye ülkelerin ortak para birimidir.

İngiliz sterlini

İngiliz sterlini, günümüzde en yaygın üçüncü rezerv para birimidir. 5, 10, 20, 50'lik banknotlardan oluşur. Birleşik Krallık'ın resmî para birimidir.

Japon yeni

Japon yeni, günümüzde en yaygın dördüncü rezerv para birimidir. 1000, 2000, 5000 ve 10,000'lik banknotlardan oluşur. Japonya'nın resmî para birimidir.

İsviçre frangı

İsviçre frangı, istikrarı nedeni ile ilgi gören rezerv para birimidir. 10, 20, 50, 100, 200, 1000'lik banknotlardan oluşur.

Çin Renminbisi

Çin'in para birimi renminbi'dir; yuan onun birincil birimidir.

Çin renminbisi 1 Ekim 2016 tarihinde resmi olarak ek bir döviz rezerv varlığı haline gelmiştir. IMF'nin Özel Çekme Hakları (SDR) döviz sepetinin %10,92'sini temsil etmektedir. Çin renminbisi, SDR'deki para birimleri sepetinde ABD doları ve avrodan sonra üçüncü en büyük rezerv para birimidir ve ayrıca 5. en büyük küresel para birimidir.