Rezmî

Safiye Sultan-zâde Mehmed Rezmî (yakl. 1640/1650, Beşiktaş - 21 Ocak 1719), Osmanlı Divan şairidir.

Babası Hüseyin Paşa Osmanlı ülkesinin muhtelif bölgelerinde idari görevler almış bir isimken annesi IV. Murad’ın kızı Safiye Sultan idi. Kardeşi ise Gürcü Mehmed Paşa ile evli olan Rukiye Hanım Sultan’dır. Rezmî üst düzey eğitiminden sonra sarayda silahşorluk ve kapıcıbaşılık gibi görevlerde yer aldı. İlk emekliliğini takiben silahtar ağalığı, sıkk-ı sânî defterdarlığı ve kapıcılar kethüdalığı gibi görevler üstlendi. Asıl tanınmışlığını ise güzel sanatlara olan ilgisiyle elde etti. Şiir, resim, musiki gibi alanlara ilgisi olan Rezmî yirmili yaşlardan beri Divan şiirleri yazdı ve ölümüne değin sürdürdü. Bu şiirlerinde ağırlıkla “bezm”i mahlasını tercih etti ve sıklıkla bahar mevsimi temalarını işledi. Lale gibi Osmanlı ve bu devirle özdeşleşen bitkilere şiirlerinde yer verirken padişaha özel olarak kaleme aldığı şiirleri de bulunmaktaydı. Sanata olan ilgisini şiir dışında resim ve müziğe de yöneltmişti.

Rezmî’nin günümüze ulaşan tek eseri 1698 tarihli Divan'ıdır, bu eserde 786 şiiri bulunmaktadır. Şiirlerinde sevgi, aşk ve eğlence konularına yer verirken sosyal hayat, günlük yaşam yaşanılan çevre, halk kültürü ve yakın ilişkilerine dair izler de fark edilmektedir. Onun şiir anlayışında gösterişsiz, zorlayıcı olmayan bir etki vardı ve şiirlerin "levendâne" bir üsluba sahip olması gerektiğini bir beyitinde dile getirmişti. Birçok şiirinde vezin bulunmazken kimisinde birden fazla vezin bulunmaktaydı ve vezin kusurları şiirlerinde fark edilir bir durumdu.

Konuyla ilgili yayınlar

• Mehmet Gürbüz, "Zarif Bir İstanbul Efendisi: Safiye Sultanzâde Mehmet Rezmî'nin Dîvânı ve Edebî Kişiliği", Türklük Bilimi Araştırmaları, 2009, (25):87-99.