Rivayet tefsiri

Rivayet tefsiri, İslam dinine ait bir terim olup, Kur'an'ı yine Kur'an ayetleri ve peygamber ile sahabilerden gelen rivayetlerle yorumlama şeklinde yapılan tefsir türüdür.

Bazı kaynaklar, bu rivayetler içine tabiin rivayetlerini katsa da bazıları bunu kabul etmez. Tefsir biliminde 'en güvenilir' olarak kabul edilen bu tefsir türüne, 'Mes'ur tefsir' ve 'nakli tefsir' de denilmektedir.

Tefsir biliminde, Kur'an ayetlerini ilk açıklayanların bizzat peygamber ve sahabeler olduğu kabul edilmektedir. Bu yorumlar devirler içinde anlatılarak veya yazılarak bir sonraki nesle aktarılmış, rivayet tefsirleri de buna dayanan rivayetlere göre yazılmıştır. Fakat bu nakil işi her zaman istenilen şekilde olmamış, uydurma hadisler, İsrailliyat karışmış anlatılar ve nakleden kişinin unutması gibi açılardan güvenirliğini kaybetmiştir. Bunun için pek çok alim riveyet tefsirleri yazılırken çok titiz bir hadis elemesi yapılmasını belirtmişlerdir ki bu tefsir türünü de tamamen hadis bilimine muhtaç kılmaktadır. Bunun içinde ilk devir rivayet tefsircileri de genellikle muhaddislerden çıkmıştır.

Önemli rivayet müfessirleri

• İbn-i Cerir et-Taberî - Cami'ul Beyan
• Ebu'l Leys es-Semerkandî - Tefsir-u Ebi Leys
• Vahidî - el-Veciz fi Tefsir
• Begavî - Mealmut Tenzil
• İbn Atiyye - el-Muharrar'ul Veciz
• İbn Kesir - Tefsir'ul Kur'an'il-Azim
• Celaleddin es-Suyutî - ed-Dürr'ül Mensûr
• Cemalleddin Kasimî - Mehâsin'ut Te'vil

Başvuru

• Aydın, Muhammed. ‘Rivayet Tefsiri’ Kavramı ve Kur'an'ın Kur'an ile Tefsiri: Eleştirel Bir Yaklaşım, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, sayı: 20, s. 1-32
• Karagöz, Mustafa. Tefsirde Rivayet-Dirayet Ayrımının Ortaya Çıkışı ve Mahiyeti, Bilimname: Düşünce Platformu, 2004/2, cilt: II, sayı: 5, s. 45-60
• Kırca, Celal. Rivayet Tefsiri İçinde İmam Buhâri'nin Yeri, Büyük Türk - İslâm Bilgini Buhâri (811-569) -Uluslararası Sempozyum-, 18-20 Haziran 1987, 1996, sayı:, s. 183-186