Roman Mstislaviç

Roman Mstislaviç
Roman'ın Novgorod'daki yönetimi sırasında kullandığı mühür
Novgorod prensi
Hüküm süresi	1168–1170
Önce gelen	IV. Svyatoslav Rostislaviç
Sonra gelen	Rurik Rostislaviç
Doğum	y. 4 Nisan 1152
Ölüm	19 Haziran 1205 Zawichost yakınları, Lehistan Krallığı
Hanedan	Rurik

Roman Mstislaviç (y. 4 Nisan 1152 - 19 Haziran 1205), Büyük Roman olarak da bilinir, Novgorod (1168–1170), Volhynia (1170–1189; 1189–1205) ve Galiçya (1189; 1198/99–1205) Prensiydi. Rurik Hanedanı'nın Romanoviçler kolunu kurdu ve bu kol 1340'a kadar Galiçya-Volhynia'yı yönetmiştir.

Galiçya tahtını ele geçirerek Kiev Rus'un batı bölgelerine hakim olmuştur. 13. yüzyılın başlarında Bizans tarihçileri ona otokrat (αύτοκράτωρ) imparatorluk unvanını verdiler, ancak onun bunu resmen üstlendiğine dair bir kanıt yoktur.

Kumanlara karşı iki başarılı sefer düzenlemiş ve buradan çok sayıda kurtarılmış esirle dönmüştür. Ancak Roma'nın zaferinin etkisi, Rus prensleri arasındaki yeni bölünmeler nedeniyle baltalanmıştır.

Roman, Zawichost Muharebesi sırasında kuvvetlerinin ağır bir yenilgi aldığı yerde öldürüldü.

Erken dönem

Roman, Kiev Büyük Prensi Mstislav İziaslaviç ile Polonyalı Agnes'in oğluydu. Anne tarafından büyükbabası Polonya Prensi III. Bolesław idi. 1168 yılında yerli halk tarafından Novgorod'u yönetmeye davet edilen genç prens, Vladimir ve Suzdal'ın güçlü hükümdarı Andrey Bogolyubski karşısında yer aldı. 1170 yılında Roman, Bogolyubsky'nin oğlu Mstislav'ı bir savaşta yendi, ancak aynı yıl babasının ölümünden sonra Novgorod'dan kovuldu ve Volhynia'ya taşındı ve burada Volodymyr şehrini miras aldı. 1188 yılında Roman, geleceğin Kiev prensi Rurik Rostislaviç'in kızı Predslava ile evlendi. Aynı yıl Galiçya Prensi Yaroslav Osmomysl'in ölümünden sonra Roman, Haliç'i ele geçirdi ancak kısa süre sonra Macar Kralı III. Béla tarafından kovuldu. Haliç'teki seferi sırasında, Roman'ın Volodymyr'deki koltuğu kardeşi Volhynia'lı Vsevolod Mstislaviç tarafından alındı ve prens geri döndükten sonra kayınpederi Rurik ile ittifak kurarak Volhynia'daki topraklarını geri verdi.

İktidara yükselişi

Rurik Rostislaviç 1194 yılında Kiev tahtına geçtikten sonra, Torchesk de dahil olmak üzere Kiev Prensliği'ndeki birçok kasabanın kontrolünü Roman'a verdi. Ancak Vladimir Prensi III. Vsevolod'un baskısı altında Rurik sonunda kararını geri çekmiş; bu da Roman'ı Chernigov Prensi Yaroslav II Vsevolodovich ve kuzenleri Beyaz Dük Leszek ve Mazovya Dükü Konrad ile ittifaka sürüklemiştir. Sonuç olarak Roman, düşmanları Yaşlı Mieszko'ya karşı Polonya prensleri arasındaki çatışmaya karışmış, ancak bir savaşta yaralanmış ve Rusya'ya geri dönmüştür. Kısa bir uzlaşma döneminden sonra, Rurik ona Polonne kasabasını bağışlamıştır, 1196'da Roman, Olgoviçi klanının ittifakıyla kayınpederine karşı mücadeleyi sürdürmüştür. Aynı yıl prens, prensliğinin sınırlarına saldıran Jotvingianlara karşı da baskın düzenlemiştir. Bu dönemde karısından boşanmış ve Anna adında bir kadınla evlenmiştir. Anna'nın kesin kökeni bilinmiyor ancak Bizans İmparatoru II. İsaakios'un kızı olabileceği düşünülmektedir.

Galiçya-Volhynia'nın yönetimi

Roman ve Rurik'in Kumanlara karşı mücadelesi - Radziwiłł Vakayinamesi'den bir çizim

1199 yılında Haliç Prensi Volodymyr Yaroslavych'in ölümünden sonra Roman, Galiçya tahtını ikinci kez ele geçirerek Galiçya-Volinya Prensliği'ni kurmuştur. Haliç'i yönettiği dönemde yerel boyar kabilelerini bastırmış ve kasaba halkının desteğini almıştır. 1201-1202 ve 1203-1204 yıllarında Roman, o dönemde Rurik ile müttefik olan Kumanlara karşı iki başarılı sefer düzenlemiş ve Kiev'i ele geçirerek kayınbiraderi Rostislav Rurikoviç'i prens olarak atamıştır. Roma, Bizans İmparatorluğu ile de bağlar kurdu: Polonyalı tarihçi Jan Długosz'a göre, 1204'te Konstantinopolis'in Dördüncü Haçlı Seferi sırasında yağmalanmasından sonra, tahttan indirilen imparator Konstantinos Laskaris'e Galiçya'da sığınma hakkı vermiştir.

Ölümü ve ardıllığı

1205 yılında Roman, Leszek ve Konrad'la olan ittifakını aniden bozarak Polonya'yı işgal etmiştir. Galiçya-Volyn Kroniği'ne göre bu karar, daha sonra kendini Galiçya Prensi ilan edecek olan nüfuzlu Galiçyalı boyar Volodislav Kormilçiç tarafından kendisine bildirilmişti. Bir diğer ihtimal ise Roman'ın Polonya ve hatta muhtemelen Alman yöneticiler arasındaki iç çatışmalara karışmış olmasıdır. Zawichost Muharebesi'nde Roman'ın kuvvetleri Polonya şövalyeleri tarafından aniden saldırıya uğramış ve prens öldürülmüştür. Geçici mezar yeri Sandomierz'de bulunuyordu. Roman'ın ölümünden sonra küçük oğulları Daniyel ve Vasylko boyarlar tarafından Haliç'ten kovuldular ve anneleriyle birlikte Volodimir'e kaçtılar. Galiçya tahtı Novgorod-Seversky Prensi III. Vladimir İgoreviç'e geçti.

Mirası

Galiçya-Volhinyalı tarihçiler, Roman Mstislaviç hakkında olumlu görüşlere sahiptiler ve onu bilge bir yönetici ve kâfirlere karşı cesur bir savaşçı olarak övüyorlardı. Ancak Polonyalı tarihçi Jan Długosz, Roman'ı Leszek'in yardımıyla tahta çıkan ve tebaasını terörize eden bir tiran olarak görüyordu. Bazı kaynaklara göre 1204 yılında Papa III. Innocentius tarafından Roman'a kraliyet tacı teklif edilmiş, ancak Roman ya boyun eğmeyi reddetmiş ya da taç giyme töreni gerçekleşmeden önce ölmüştür. Zamansız ölümü Galiçya Veraset Savaşı'na (1205-1245) yol açmıştır.

Ayrıca bakınız

• Büyük olarak bilinen kişilerin listesi

Kaynakça

Özel

Genel

• Dimnik, Martin: The Dynasty of Chernigov - 1146-1246; Cambridge University Press, 2003, Cambridge; 978-0-521-03981-9.
• Długosz, Jan (1480). Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae [Ünlü Polonya Krallığı'nın Yıllıkları veya Kronikleri]. ISBN 1-901019-00-4. 
• Raffensperger, Christian; Ostrowski, Donald (2023). "Chapter 6: Roman Mstislavich and His Family". The Ruling Families of Rus: Clan, Family and Kingdom. Londra: Reaktion Books. s. 309. ISBN 978-1-78914-745-2.  (e-book)
• Subtelny, Orest: Ukraine: A History; University of Toronto Press, 2000, Toronto, Buffalo & London; 0-8020-8390-0
• Vernadsky, George: Kievan Russia; Yale University Press, 1948, New Haven and London; 0-300-01647-6.