Sâhib bin Abbâd
| Sâhib bin Abbâd | |
|---|---|
| |
| Rey'in Büveyhi Emirliğinin büyük veziri | |
| Görev süresi 976-995 | |
| Hükümdar | Muayyadüddevle Fahrüddevle |
| Yerine geldiği | Ebü’l-Feth Alî bin Muhammed |
| Yerine gelen | Bilinmiyor |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 14 Eylül 938 Talaqancha, İsfahan yakınları |
| Ölüm | 30 Mart 995 Rey, Cibal |
Ebü'l-Kāsım İsmâîl b. Abbâd b. el-Abbâs et-Tâlekānî (Farsça: ابوالقاسم اسماعیل بن عباد بن عباس; d. 938 - ö. 30 Mart 995), daha çok Sâhib bin Abbâd (Farsça: صاحب بن عباد) olarak bilinir, aynı zamanda es-Sâhib (Farsça: الصاحب) olarak da bilinir, 976'dan 995'e kadar Rey'in Büveyhi hükümdarlarının büyük veziri olarak görev yapan bir Fars bilgini ve devlet adamıdır.[1][2]
İsfahan'ın banliyölerinden olan bu kişi, Arap kültürüne büyük ilgi duymuş ve dogmatik teoloji, tarih, dil bilgisi, sözlükbilim, akademik eleştiri konularında yazılar yazmış ve şiir ve edebiyat eserleri yazmıştır.[3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sâhib, 14 Eylül 938'de, büyük Büveyhî şehri İsfahan'ın yaklaşık 20 mil güneyinde bulunan Talaqancha adlı bir köyde doğmuştur. Babası, Mutezile doktrini üzerine eserler yazmış, tanınmış ve eğitimli bir yönetici olan Ebu'l-Hasan Abbas'tır (ö. 946). Sâhib, çocukluğunu Kazvin yakınlarındaki Deylem'deki Talakan kasabasında geçirmiştir.[4] Daha sonra İsfahan'a yerleşmiş ve bir süre Cibal'in Büveyhî hükümdarı Rüknüddevle'nin (935-976) memuru olarak görev yapmıştır. Babasının ölümünden sonra Sahib, yakın zamanda Sahib'in ölen babasının yerine Rüknüddevle'nin veziri olarak geçen alim ve filozof Ebü’l-Fazl İbnü'l-Amîd'in öğrencisi olmuştur.[5]
Rivayete göre, Sâhib seyahat ederken 117.000 kitaptan oluşan koleksiyonuna eşlik etsin diye, bunları "alfabetik sırayla yürümek üzere eğitilmiş dört yüz deveden oluşan bir kervanla" taşıttırıyordu.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Donohue 2003, s. 140.
- ^ Cook, Michael (2001). Commanding Right and Forbidding Wrong in Islamic Thought. Cambridge University Press. s. 201. ISBN 9781139431606.
- ^ Donzel, E. J. van (1 Ocak 1994). Islamic Desk Reference
. BRILL. s. 142. ISBN 978-90-04-09738-4. Ibn Abbad*, Abu l-Qasim* (al-Sahib): vizier and man of letters of the Buyid period; 938995. Of Persian origin, he was an arabophile and wrote on dogmatic theology, history, grammar, lexicography, literary criticism and composed poetry and belles-lettres.
- ^ Pellat & Cahen 2012.
- ^ Pomerantz.
- ^ Burke, Edmund (2009). "Islam at the Center: Technological Complexes and the Roots of Modernity". Journal of World History. 20 (2). s. 181. JSTOR 40542756.
- Genel
- Donohue, John J. (2003). The Buwayhid Dynasty in Iraq 334 H./945 to 403 H./1012: Shaping Institutions for the Future (İngilizce). Leiden and Boston: Brill. ISBN 90-04-12860-3.
- Kabir, Mafizullah (1964). The Buwayhid Dynasty of Baghdad, 334/946-447/1055. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014.
- Yusofi, G. H. (1984). "Aḥmad Maymandī". AḤMAD MAYMANDĪ – Encyclopaedia Iranica. Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 6. ss. 650-652.
- Pomerantz, Maurice. "Ebn ʿAbbād, Esmāʿil, al-Ṣāḥeb Kāfi al-Kofāt". ṢĀḤEB EBN ʿABBĀD, ESMĀʿIL – Encyclopaedia Iranica. Encyclopaedia Iranica.
- Pellat, Ch.; Cahen, Cl. (1960–2005). "Ibn ʿAbbād". The Encyclopaedia of Islam, New Edition (12 vols.) (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_3024.
- Pomerantz, M.A. (2021). Adab and governance in two letters of al-Ṣāḥib b. ʿAbbād. History Compass, e12684. https://doi.org/10.1111/hic3.12684
