Sübye arma
Sübye arma, bir gemide kabasorta armadakinin aksine yelkenlerin geminin omurga doğrultusuna dik yerine paralel yerleştirilmesidir.[1]
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Sübye armalı yelkenlere (namıdiğer yan yelken) velena yelkenleri, bermuda armalı yelkenler, pik armalı yelkenler, latin yelkenler, aşırtma (pıraçıra) yelkenler, kabasorta armadaki randa yelkenler dahildir.
Sübye armalı gemilere
- Tek direkli: proa, catboat, şalopa, kotra
- İki direkli: keç, yole
- İki ya da daha fazla direkli: uskuna
Barkalar ve barkentinler kısmen kabasorta kısmen sübye armalıdırlar.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sübye arma birinci bin yıldan beri Hint Okyanusu civarında Orta Doğu'dan Güneydoğu Asya'dan ve Çin'den gelen gemiler tarafından kullanılmaktaydı.[2][3]
Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kabasorta arma, deniz seyahatinin şafağından beri Avrupa'da ağır basmaktaydı ancak Rönesans'tan önceki son birkaç yüzyıl içinde, Güney Avrupa'nın ve Akdeniz'in genellikle yumuşak ikliminde sübye arma onun yerini doldurmaya başladı. 1475 yılından itibaren kullanımı arttı ve yüz yıl içinde sübye arma İngiltere, Kuzey Fransa ve Alçak Ülkeler'deki nehirler ve haliçlerde yaygın olarak kullanılmaktaydı. Yine de kabasorta arma, Transatlantik seyahatin yanı sıra Kuzey Denizi'nin daha sert koşulları için standart olarak kaldı.[5] Kabasorta arma, yoğun iş gücü gerektirip denize açılmaya daha uygunken üç köşeli latin yelken daha yüksek manevra kabiliyetine sahip ve hızlıydı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Knight, Austin Melvin (1910). Modern seamanship. New York: D. Van Nostrand. pp. 507–532.
- ^ Hobson, John M. The Eastern Origins of Western Civilisation. Cambridge University Press,2004, p. 58, ISBN 978-0-521-54724-6, ISBN 0-521-54724-5
- ^ Agius, Dionisius A. (2008). Classic Ships of Islam: From Mesopotamia to the Indian Ocean 25 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BRILL. pp. 141, 160, 211–212, 382. ISBN 9004158634.
- ^ Casson, Lionel (1995): "Ships and Seamanship in the Ancient World", Johns Hopkins University Press, ISBN 978-0-8018-5130-8, pp. 243–245
- ^ Chatterton, Edward Keble (1912). Fore and aft. London: J. B. Lippincott. p. 203. OCLC 651733391 14 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "fore and aft rig schooner."