Süper Devlet
Süper Devlet (İngilizce "Superstate"[1]) birkaç küçük ülkenin birleşmesiyle oluşan büyük ve güçlü bir devlettir. Terim süper güç terimiyle karıştırabilir ve tarihte birbirlerinin yerine kullanılmışlardır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]20. yüzyılın başlarında, "süper devlet" kavramı, günümüzün ulusüstü örgütleriyle benzer bir tanıma sahipti. Edward A. Harriman'ın Milletler Cemiyeti üzerine 1927 tarihli bir makalesinde süper devlet, "iki veya ikiden fazla devletin birleşerek oluşturduğu üst devlet" olarak tanımlanıyordu; zira "tam bir süper devletin, yasalarını oluşturmak, yürütmek ve yorumlamak için yasama, yürütme ve yargı organları vardır". Bu tanıma göre Harriman, Milletler Cemiyeti ilkel bir süper devlet, Amerika Birleşik Devletleri'ni ise tam ve mükemmel bir süper devlet örneği olarak görüyordu.[2]
İlk olarak 1938'de yayınlanan Bahá'u'lláh Dünya Düzeni'nde, Baháʼí İnancının Koruyucusu Hz. Şevki Efendi, bu dinin beklenen Dünya Hükûmetini "dünyanın gelecekteki süper devleti" olarak tanımlamış ve Baháʼí İnancı'nı "bağımsız ve egemen bir gücün devlet dini" olarak tanımlamıştır.[3]
1970'lerde akademik literatürde süper güç terimine benzer şekilde, özellikle zengin ve güçlü bir devleti belirtmek için "süper devlet" terimini kullandı. Bu bağlamda, terim Japonya için kullanıldı, çünkü çağdaş akademisyenler Japonya'nın son on yıllardaki ekonomik büyümesi nedeniyle yakın gelecekte (o zamanlar) dünyanın en önde gelen ekonomik gücü haline gelerek dünyanın tek süper gücü olarak ABD'nin yerini alabileceğini öne sürdüler ama tahminler gerçekleşmedi.[4]
Çağdaş siyasi tartışmalarda, özellikle Avrupa Birliği merkezli olanlarda, "süper devlet" terimi, Birliğin mevcut fiili[5] konfederasyon statüsünden, Avrupa Birleşik Devletleri olarak bilinen tam teşekküllü bir federasyona dönüşmesi için gelişmesini belirtmek için kullanılır. Örneğin, Glyn Morgan bir "Avrupa süper devleti" perspektifini "ulus-devletlerden oluşan bir Avrupa" ve "egemenlik sonrası bir Avrupa siyaseti" perspektifleriyle karşılaştırır.[6] Onun tanımında, "Avrupa süper devleti, modern dünyada baskın olan denenmiş ve test edilmiş bir siyaset türü olan egemen bir devletten başka bir şey değildir." yani "üniter bir Avrupa devleti"dir. Özellikle Avrupa borç krizinden sonra, ekonomi literatürü Avrupa Birliği'nin bir Avrupa süper devleti olarak rolünü tartışmaya başladı. Özellikle, bir borç birliğinin ortaya çıkışını Almanya'nın federal yapısıyla karşılaştırdılar.[7]
Terim, Margaret Thatcher'ın 1988 Bruges konuşmasında "Brüksel'den yeni bir hakimiyet uygulayan bir Avrupa süper devleti"[8] perspektifini kınadığı sırada kullandığı ve o zamandan beri Avrupa şüphecileri tarafından kullanılmaya başlandı. Tony Blair, 2000 yılında AB'yi "bir süper devlet değil, bir süper güç" olarak memnuniyetle karşıladığını savunmuştur.[9]
Alasdair Roberts, 2022 tarihli bir çalışmasında, süper devletlerin karma siyasi örgütlenme biçimleri olarak yorumlanması gerektiğini savunuyor: "Her süper devlet, devlet olmanın getirdiği yükümlülükleri, yani tüm modern devletlerin taşıdığı yoğun yönetim ve insan haklarına saygı görevlerini taşır. Ancak süper devletler aynı zamanda imparatorluk olmanın getirdiği yükümlülükleri de taşır; özellikle de geniş bir toprak parçasına yayılmış büyük ve çeşitli bir nüfusu bir arada tutma yükümlülüğünü. Süper devletler, ölçek, çeşitlilik ve karmaşıklık nedeniyle yoğunlaşan yönetim sorunlarıyla sıradan devletlerden ayrılırlar. Bu görüşe göre, bazı imparatorlukların aşırı merkezi olmaması gibi, bir süper devletin de aşırı merkezi olması gerekmez.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Süper Devlet 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." , Cambridge tanımı
- ^ Edward A. Harriman, Milletler Cemiyeti İlkel Bir Süper Devlet 22 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. , American Political Science Review / Cilt 21 / Sayı 01 / Şubat 1927, ss. 137-140
- ^ Shoghi Efendi 3 Temmuz 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (1938). "Local and National Houses of Justice 30 Ocak 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". The World Order of Bahá'u'lláh 20 Şubat 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Wilmette, Illinois, USA: Baháʼí Publishing Trust. p. 7. ISBN 978-0-87743-231-9 – via Bahá’í Reference Library.
- ^ WICKRAMASINGHE, V. K. (June 1973). "JAPAN — THE EMERGING SUPERSTATE ? Some Thoughts on Herman Kahn 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". The Developing Economies. 11 (2): 196–210. doi:10.1111/j.1746-1049.1973.tb00306.x.
- ^ Kiljunen, Kimmo (2004). The European Constitution in the Making. Centre for European Policy Studies. pp. 21–26. ISBN 978-92-9079-493-6.
- ^ Glyn Morgan, The Idea of a European Superstate: Public Justification and European Integration 27 Mayıs 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Princeton University Press, 2009, ISBN 9781400828050
- ^ Erkut, Burak (24 December 2015). "A Super Indebted European Superstate". Review of Applied Socio-Economic Research. 10: 4–10 – via ResearchGate.
- ^ Margaret Thatcher, Speech to the College of Europe ("The Bruges Speech") 14 Ağustos 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 20 September 1988
- ^ Stephen Haseler, Super-State: The New Europe and Its Challenge to America 28 Mayıs 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 85
- ^ Roberts, Alasdair (2022). Superstates: Empires of the Twenty-First Century 13 Aralık 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cambridge, UK: Polity Press. ISBN 9781509544479.