Saatli maarif takvimi
Saatli maarif takvimi, Türkiye'de modern anlamdaki ilk duvar takvimlerinden biridir.[1] Yayımlanma tarihi bilinmez. Takvimden ziyade daha çok bir ansiklopedi niteliğinde olan temel bir başvuru aracıdır. Anadolu'da 'halk takvimi' olarak adlandırılan ve genellikle örf ve inanışlardan hareketle hazırlanan takvimde hıdırellez ve cemre gibi hadiselerden bahseder.
Tasarım olarak ortasında günün tarihi sayısal bir biçimde verilir. İki yanında namaz vakitleri güneş, öğle, ikindi, akşam, yatsı, imsak diye sıralanır. Ön sayfanın alt tarafında yeni doğan çocuklar için erkek ve kız adları önerilir. En altta da güne uygun bir ayet, bir vecize veya benzeri bir alıntı paylaşılır. Arka tarafında ya Ali bin Ebu Talib'in cenkleri, ya pehlivan tefrikaları ya da o güne denk gelen önemli tarihi hadise hikâye edilir. Kimilerinde yemek tarifleri veya ev hanımları için önemli püf noktaları da bulunur.
Saatli Maarif Takvimi görsel açıdan diğer duvar takvimlerine benzemekle beraber, içerik açısından önemli farklılıklara sahiptir. Takvim yaprağının ön yüzünde dinî ve millî günlere, namaz saatlerine, güneş ve ayın hareketi ile mevsimlere ait bilgiler yer almaktadır. Arka sayfasında ise çoğunlukla küçük bir şiir, günün tarihi, yemek listesi ile birtakım faydalı bilgiler bulunmaktadır. Saatli Maarif Takvimi'nde yer alan kişiler arasında Atatürk adı öne çıkmakta, takvim yaprağında belirtilen tarihî olaylar içinde de Atatürk ve Atatürk devrimleri yoğun bir şekilde işlenmektedir. Keza Türk ve dünya tarihindeki önemli siyaset, bilim ve edebiyat insanlarının doğum ve ölüm tarihlerinin yanı sıra özellikle Muhammed ve Ali'ye ilişkin bilgiler de dikkati çekmektedir. Bu bilgilerin yanı sıra il ve ilçelerin kurtuluş tarihlerine, dinî ve millî bayramlara ve çeşitli mesleklere ilişkin günler ve haftalar da bu takvimde gösterilmiştir. Önemli günler ve haftalar da Saatli Maarif Takvimi'nin içeriklerinden birini oluşturmuştur. Bu çerçevede "körler günü ve haftası, sigarayı bırakma günü, sevgililer günü, basın şehitlerini anma günü, dünya dans günü, yeşilay haftası, orman haftası, çevre koruma haftası" gibi tarihlere takvimde yer verilmiştir. Saatli Maarif Takvimi'nde İstanbul'da ilk sinemanın açılması, Azerbaycan'ın Latin alfabesine geçmesi, Atatürk'ün ilk heykelinin İstanbul Sarayburnu'nda dikilmesi gibi. Türkiye'nin modernleşme girişimleriyle ilgili birtakım tarihler de yer almıştır. Mesela Saatli Maarif Takvimi, Cumhuriyet tarihi boyunca sıkça görüldüğü şekliyle hem dinî bilgilere hem de modernleşme girişimleriyle bağlantılı tarihî olaylara yer vermiştir. Böylece Batılılaşma hareketleri ve dinî hayat arasında bir uzlaşı sağlama girişimi göstererek, gelenekçi ve modernist bir çizgi takip eden yaygın önemli bir eğitim aracı olmuştur.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türk Maarif Ansiklopedisi'nde Saatli maarif takvimi