Sabiha Kasimati
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mayıs 2022) |
Sabiha Kasimati | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | 15 Eylül 1912 Edirne, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 26 Şubat 1951 (38 yaşında) Tiran |
| Ölüm sebebi | Vurularak infaz |
| Milliyet | Arnavut |
| Eğitim | Torino Üniversitesi |
| Meslek | İhtiyolog |
| Tanınma nedeni | Muhalif olduğu için katledilmesi |
Sabiha Kasimati (15 Eylül 1912 - 26 Şubat 1951), vurularak öldürülen, Enver Hoca ve komünist rejim muhalifi Arnavut ihtiyologdur.
Kasimati, babasının doktorluk mesleğini icra ettiği Edirne'de dünyaya geldi.[1] Ailesi ile Arnavutluk'a döndükten sonra, Görice'de, Fransa'daki örneklerinden esinlenerek kurulan Arnavutluk Milli Lisesi'nin ilk kız öğrencisi oldu. Sınıf arkadaşlarından birisi de, geleceğin Arnavutluk lideri Enver Hoca idi.[1]
Görice Kadın Enstitüsü'nde Fransızca dersleri verdi. 1932'de Kavajë'deki Amerikan okulunda biyoloji dersleri verdi. 3 Ekim 1933'te Görice'deki öğretmenlik görevine döndü, kısa süre sonra sağlık sorunları yüzünden istifa etti. Eğitim Bakanlığı tarafından "Ana Kraliçe Pedagoji Enstitüsü'ne (Instituti Femëror Nëna Mbretëreshë) Fransızca öğretmeni olarak transfer edildi. Nadir olarak verilen yurt dışı eğitim burslarından birini kazandı[1] ve biyoloji eğitimi için, İtalya'ya, Torino Üniversitesi'ne gönderildi.[2] Torino Üniversitesi'nin iş teklifini geri çeviren Kasimati, ülkesine dönerek Arnavutluk Bilim Enstitüsü'nde, ülkenin önde gelen bilim adamlarından Selahudin Toto ile çalışmaya başladı ve Arnavutluk'un ilk İhtiyologu oldu. Denizlerden ve balık kaynaklarından, ülkesinin yeterince yararlanamadığına ve balıkçılığın ülkesinin ekonomik gelişimine büyük katkı sağlayacağına inanıyordu. Yaklaşık on yıl boyunca, ülkenin karasularında ve akarsularında, göllerinde balık faunası üzerinde bilimsel araştırmalar yaparak, balıkların taksonomisini çıkardı. Ayrıca ülkedeki balık türlerinin difüzyon alanlarını ve biyolojik döngülerini belirledi. Butrint Gölü'nden Lura Gölleri'ne, Prespa Gölü'nden İyonya ve Adriyatik Denizlerinde ve yaptığı artırmaları belgelendirip, fotoğraflayıp kayıt altına aldı. Artık "Arnavutluk'un Balıkları" isimli bilimsel eser yayınlanmaya hazır hale gelmişti. Böyle olmakla, kitabın yayınlanması noktasında, Kasimati'nin kaderi de Rosalind Franklin'in kaderine benzedi. "Arnavutluk'un Balıkları" isimli eser, Rus bilim insanı Anatoli Polyakov ve Ndoc Filipi ve Ndoc Rakaj adlı iki genç Arnavut asistanın adıyla basılacaktı.
Tiran'daki bir dairede tek başına yaşamını sürdürdü. Böyle olmakla birlikte geniş bir entelektüel arkadaş çevresinde, canlı bir sosyal yaşantının içindeydi. Kapalı ve muhafazakâr Arnavut toplumu için, bu tarzda tek başına yaşayan bir kadın, o dönemde pek alışıldık bir şey değildi.[1]
1944 yılında iktidara gelen, Kasimati'nin okul arkadaşı Enver Hoca'nın komünist rejimi, özellikle Batı'da eğitim görmüş Arnavut entelijansiyası üzerinde baskısını günden güne arttırıyordu. Muhalif sesler baskı altına alınıyor, ölüme varan cezalar uygulanıyordu. Profesör Selahudin Toto'nun öldürülmesi ve arkadaşı, ilk Arnavut kadın yazar Musine Kokalari'nin gözaltına alınması, Kasimati'yi rahatsız etti. Ancak Kasimati'yi de farklı bir son beklemiyordu. Düzmece delillerle Sovyet Elçiliği'nin bomba yerleştirilmesi olayına karıştığı iddia edilerek tutuklandı.[2]
Kasimati, o dönemde yeni ihdas edilmiş Devlete Karşı Ajitasyon ve Propaganda Kanunu'na muhalefetle suçlanıyordu. 26 Şubat 1951 tarihinde mahkemeye çıkartılmadan ve herhangi bir yargı kararı olmaksızın kurşuna dizilerek öldürüldü.[2] Kasimati ile birlikte infaz edilenler, Tiran'a yakın bir bölgeye gömüldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d GazetaExpress (15 Eylül 2015). "Sabiha Kasimati: Shkencëtarja e parë shqiptare". 26 October 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 March 2020.
- ^ a b c "Platform calls for a minute of silence for the women executed, killed, imprisoned, tortured and persecuted during Communism | Platform of European Memory and Conscience". www.memoryandconscience.eu (İngilizce). 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2018.
