Sabra (tank)

M-60T Sabra/סברה
--------
Çeşidi	Ana Muharebe Tankı
Uyruğu	İsrail ABD
Hizmet geçmişi
Hizmet	2007-
Kullanıcılar	Türkiye, İsrail
Kullanıldığı savaşlar	Fırat Kalkanı Operasyonu, Zeytin Dalı Harekâtı Barış Pınarı Harekatı
Üretim tarihi
Tasarımcı	IMI Military Industries
Üretici	IMI Military Industries
Üretim adedi	170
Özellikler
Uzunluk	6.95 m
Genişlik	3.63 m
Yükseklik	3.27 m
Mürettebat	4
Zırhı	Haddelenmiş homojen çelik zırh
Ana silahı	IMI 120 mm tank topu
Diğer silahları	7,62 M240 eşeksenli silah, MG3 makinalı tüfek
Motor	Continental AVDS-1790-5A dizel (Mk.I) MTU 881 KA-501 dizel (Mk.II & III) 908 hp (677 kW) (Mk.I) 1,000 hp (750 kW) (Mk.II & III)
Güç/ağırlık oranı	16.95 hp/ton (Mk.II)
Süspansiyon donanımı	Burulma çubuğu
Boş ağırlık	55 ton (Mk.I) 59 ton (Mk.II)
Harekat menzili	450km
Azami hız	48 km/h (Mk.I) 55 km/h (Mk.II & III)

Sabra Ana Muharebe Tankı, IMI (Israel Military Industries)'in Ramat Hasharon'da bulunan Slavin ağır silahlar departmanı tarafından tasarlanan, daha yüksek kalibreli top ve pasif zırhla geliştirilen M60 tankının modernize edilmiş bir uyarlamasıdır. Sabra geliştirme paketinin tümünde gözlem aygıtı programları, talebe ve operasyonel gereksinimlere göre özelleştirilir. Yunan Silahlı Kuvvetleri'nin dönemin en modern tanklarından olan Leopard 2A6 tedarik etmesini takiben Türk Silahlı Kuvvetleri'nin acil zırhlı ihtiyacını karşılamak için böylesi bir modernizasyona gidilmiştir.

Türk Ordusu'na ait 170 adet M60A1 tankı, Sabra Mk 2 paketi ile yenilenmiştir. İlk nesil Sabra (Mk 1) tanklar düşük profilli tank kupolası ve 120 mm namluya sahipken, Türkiye için geliştirilen ikinci nesil Sabra Mk.2 yani M60T güncelleme paketinde geniş kupola, termal görüntüleyici, daha güçlü MTU motoru ve PKK ile mücadelede edinilen tecrübe doğrultusunda makineli tüfek ateşlenmesine gerek duyulduğu için orijinal M60A1/-A3'lerde bulunan komutan makineli tüfek kulesi kullanılmaktadır.

Silahlar

Sabra'nın ana silahı 120 mm'lik MG-253 yivsiz topudur; ki bu da IMI (önceden TAAS) tarafından yapılan Merkava Mark 3 ana muharebe tankının topuna benzerdir. Silah, bir alev püskürtücü ile yıpranmanın azalması ve ilk vuruş olasılığını en üst düzeyde tutmak için bir ısıl kol ile ayarlandı. 42 top mermisi için yer sağlandı. Silah, M60 tankındaki M68 topundan daha fazla etki mesafesine ve zırh delme yeteneğine sahiptir. Silah 120 mm "Armour Piercing Fin-Stabilised Discarding Sabot (APFSDS)" içeren yivsiz top NATO standardı mühimmatıyla uyumludur. Ayrıca MG253 topu LAHAT (LAser Homming Anti Tank) lazer güdümlü tanksavar füzesini ateşleme kabiliyetine sahiptir.

Eş eksenli (Co-axial) makineli tüfek uzun kovan 7.62 mm kullanılmaktadır. 60 mm'lik havan topu sistemi, Hayfa'da konuşlu bulunan Soltam Ltd. tarafından tedarik edilmiştir.

Koruma

Sabra, bir otomatik ateş ve patlama silme sistemi, tehdit uyarı sistemi ve sis bomba fırlatıcıları (lançer) ile donatıldı. Tank birimsel edilgen zırh koruması ile ayarlandı ki, bu Sabra Mk.2'de bulunan kompozit zırh plakalarının üzerine "patlama tepki zırhının" (reaktif zırh olarak da bilinir) geliştirilmişidir.

Ateş denetim ve gözlem

Karma taret ve silah denetim sistemi hidrolik kaldırma ve döndürme sisteminden meydana gelir. Tank, Hayfa'da bulunan Elbit Systems ve Rehovot'da bulunan El-Op (Electro-Optics) Industries Ltd. tarafından sağlanan bilgisayar destekli ateş denetim sistemiyle donatılmıştır. Ateş denetim sistemi, taret denetim ve etkin taret dinamikleri ile bütünleştirilir.

Yükseltme'nin ("elevation") içindeki görüş ayarlamanın çizgisi ve ufuk açısı, durağan ve hareketli hâlde, durağan ve hareketli hedefleri yüksek bir isabet oranıyla vurma olasılığı sağlar. Sistem, savaş harekâtının dört işlevine sahiptir: görüş çizgisi ile ortak eksenli çalışabilen top ile ayarlanabilir işlev; ana silah ekseniyle ortak eksenli çalışabilen silah subayının görüş çizgisi ile "slaved" işlevi; ayarlanamaz biçim ve acil durumlar için elle kullanılan operasyonlar ile destekleme işlevi.

Top, nişancı ve tank komutanı tarafından ateşlenebilir. Nişancı bölmesi, İsrailli El-Op firması tarafından sağlanan 8 kat büyütmeli gündüz görüşlü ve 5.3 kat büyütmeli termal görüşlü periskop ile donatılmıştır. Görüş iki eksen içinde ayarlanır. "Eyesafe Nd": YAG lazer mesafe ölçücü aygıtı 200 m'den 9,995 m'ye kadar +/-5 m yanılma payı ile uzaklık ölçümü yapabilir.

İtici güç

Sabra motoru General Dynamics'in AVDS-1790-5A pistonlu, dört zamanlı ve dizel motorudur; dakikada 2400 devirde 908 beygir güç sağlar ki, bu da ton başına 16,5 beygir ile büyük bir güç sunar.

Türk M60A3'leri için modernizasyon paketi, Renk 304 otomatik şanzıman ile 1000 beygirlik MTU 881 dizel motoru içerir.

Şanzıman, arazide hareket edebilmek için geliştirilmiştir. Tankın altışar taşıyıcı tekerleği, arkadan çekişli car dişlisi ("trailing"), kol süspansiyonu, “torsion bar springs”, piston damperleri ve her taraf için piston "bumpers and single pin steel tracks" mevcuttur.

M60T'nin en yüksek hızı 48 km/s'tir ve 0'dan 32 km/s hıza 9.6 saniyede ulaşır. 450 km hareket menzil yeteneğine sahiptir. Tank %60 meyil tırmanma ve %30 yan meyil ilerleme, 2.60 m hendek geçme ve 0.91 m engel geçme yeteneğine sahiptir. 1.40 m derinliğindeki sudan hazırlıksız ve 2.40 m derinliğindeki sudan hazırlıklı (kule sabitlenmesini takiben, taret gövde arasındaki bölgenin basınçlı hava ile şişirilmiş lastik conta ile izolesi edilerek) geçebilir.

Görevler

M60T tankları, 2016 yılında Fırat Kalkanı Harekâtı çerçevesinde DAEŞ ve PYD/YPG gruplarına karşı kullanılmıştır. Bu harekât sırasında TSK'ya ait 30'dan fazla sayıda zırhlı araç roketli saldırılara hedef olarak ağır hasar gördü. Bunlara birkaç M60T tankları da dahildi. 2017 yılında açıklanan bilgilere göre bu operasyonda hasar gören M60T tipi tanklar modernize edilerek yeniden operasyona hazır hale getirilmiştir. Bu modernizasyon projesine "Fırat M60T" adı verilmiştir ve daha sonra bu tanklar "M60TM" ismini almıştır. Bu projede Aselsan tarafından 169 adet M60T tankı modernize edilmiştir.

M60TM

M60T tanklarının M60TM konfigürasyonuna modernize edilmesi sırasında tank üzerine aşağıdaki sistem entegrasyonları gerçekleştirildi:

• Lazer Uyarı Sistemi
• Uzaktan Komutalı Silah Sistemi
• Teleskopik Periskop Sistemi
• Konum ve Yönelim Tespit Sistemi
• Yakın Mesafe Gözetleme Sistemi
• Tank Sürücü Görüş Sistemi
• Koruma Astarı
• İklimlendirme Sistemi
• Yardımcı Akım Sistemi
• PULAT Aktif Koruma Sistemi

Türleri

Mk.I

Mk.I, Magach 7C'den esinlenerek yapılmış bir moddur. IMI'nin 120 mm'lik silahı ek pasif zırh ve atış kontrol sistemiyle geliştirilmiştir.

Mk.II/M60T/M60TM

Mk.II veya M60T, Mk.I'den daha gelişmiş motor ve patlayıcı tepkisel zırh kullanılmıştır.

Mk.III

Mk.III daha gelişmiş zırh, RWR/IR sistemi ve Merkava tanklarından alınan yeni paletlere sahiptir

Kaynakça

• "Sabra M60A3 Main Battle Tank Upgrade". Army Technology. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.