Samarra
| Samarra سامَراء | |
|---|---|
 | |
  Samarra Samarra'nın Irak'taki konumu | |
| Ülke |  Irak |
| İl | Selahaddin İli |
| Rakım | 81 m |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (DAS) |
Resmî site | |
.jpg) | |
| Konum | Irak |
| Kriter | Kültürel: ii, iii, iv |
| Referans | 276[1] |
| Tescil | 2007 (31. oturum) |
| Tehlike | 2007 - Günümüz |
| Bölge | Arap Ülkeleri |
| Koordinatlar | 34°11′54″K 43°42′00″D / 34.19833°K 43.70000°D |
Samarra (Arapça: سامَرّاء), Irak'ta Bağdat'ta bir şehir. Bağdat'ın 125 kilometre (78 mil) kuzeyinde, Selahaddin Eyaleti'nde Dicle Nehri'nin doğu kıyısında yer alır. Modern Samarra şehri 836 yılında Abbasi halifesi el-Mu'tasım tarafından yeni bir idari başkent ve askeri üs olarak kurulmuştur.[2] Irak İç Savaşı sırasında Samarra direnişin "Sünni Üçgeni" içindeydi.
Samarra arkeolojik alanı, tarihi kentin orijinal planının, mimarisinin ve sanatsal kalıntılarının çoğunu hala korumaktadır. 2007 yılında UNESCO burayı bir Dünya Mirası Alanı olarak belirlemiştir.[3]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Burası önceki adı "Deyrü’n -Âdî" olan ve Sasaniler zamanında kurulan eski bir yerleşim yeridir. Sekizinci Abbasi Halifesi Mu’tasım tarafından, Deyr halkın'dan topraklarını 4000 dinar karşılığında satın alınmış ve Şehir 836 tarihinde Abbasi ordusundaki Türkî memlûk birlikleri için Sâmerrâ adıyla kuruldu. 836'daki nüfusu 35.000 iken bugün 200 binin üzerindedir.
El-Me'mûn zamanın başlayan ılımlı tavır, İslamiyetin yayılmasını hızlandırmasının yanında sefirler vasıtasıyla hediye ve mükafatlar ile yerli aileler kendilerine bağlanıyordu. Süreç, el-mutasım zamanında daha sıkı devam ettirildi. Türki sahalarda yaşayan türkler halifenin hassa ordusuna alınıyordu. Ordunun ikamet edebileceği yer olarak samarra seçilmiştir. Türkistan da aynı oranda islamlaşmaya başlamış, 200 bin çadır halkı toplu şekilde İslamiyete geçmişlerdir.[4]
Abbasi başkenti, Halife el-Mutasım tarafından Bağdat'tan Samarra'ya taşınmıştır. Samarra 892 yılına kadar İslam dünyasının merkezi oldu. El-Mu'tasım'ın halefi Vasık döneminde şehir ticaret merkezi haline getirildi. Spiral şeklindeki minaresiyle meşhur Samarra Ulu Camisi inşa edildi. Mutemid döneminde Türk yöneticilerin baskısı arttı ve 892 yılında Mutezid halife olduğunda, hilafet merkezi yeniden Bağdat'a taşındı.
Arap bilim insanı El-Cahiz Menâkıb Cünd el-Hilafe ve Fuza'il el Etrak ("Hilafet Ordusunun Menkıbeleri ve Türklerin Faziletleri") adlı eserini Mütevekkil'in hilafeti döneminde Samarra'nın merkez olduğu yıllarda, Mütevekkil'in hilafeti döneminde kaleme almıştır. Bu kitap, o dönemden itibaren Memlûk anlayışında değişimin başladığını göstermektedir. Katı müslümanların doğru yoldan kopmuş saymalarıyla birlikte sünnilik tarafından dinden çıkma sayılmayan Mutezile mezhebine mensup olan el-Cahiz kitabında, artık İslamı korumayı üstlenenin ırk ayrımı ile değerlendirilmesinin doğru olmadığını savunur. Kitapta Türkler, özellikle savaş yetenekleriyle öne çıkarılır.[5][6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016.
- ^ The encyclopaedia of Islam. 2008,1. Leiden: Brill. 2008. ISBN 978-90-04-16165-8.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". whc.unesco.org. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2024.
- ^ Fuad Köprülü, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 14.
- ^ Koloğlu, Orhan (Haziran-Temmuz 2015). "Kölelikten İktidara Memluklar". Atlas Tarih, 34.
- ^ Günaltay, Şemsettin (1942). "Abbasoğulları imparatorluğunun kuruluş və yükselişinde Türklerin rolü". 6 (206). Ankara. ss. 178-179.
