Samsatlı Lukianos
| Lucian | |
|---|---|
 | |
| Doğum | y. 125 AD Samosata, Roma Suriyesi (günümüzde Samsat, Adıyaman, Türkiye) |
| Ölüm | 180 AD sonra Büyük ihtimalle Mısır, Roma İmparatorluğu |
| Meslek | Yazar, Hiciv, retorikçi |
| Önemli eserler |
|
Samsatlı Lukianos (Grek: Λουκιανός ο Σαμοσατεύς, Latin: Lucianus, 125 - 180), retorikçi, Hiciv yazarıdır.
Nüktesi ve alaycı doğası ile tanınır. Ona ait olduğu düşünülen günümüze kadar gelmiş seksen kadar eser bulunur. Aya yapılan bir yolculuğu anlattığı “Gerçek Bir Hikaye” adlı eseri, dünyadaki ilk bilimkurgu eseri kabul edilir.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Önceleri Kommagene Krallığı sınırlarında kalan, sonraları ise Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek Suriye eyaletinin bir parçası yapılan, bugün Adıyaman ili sınırlarında kalan Samosata'da yaklaşık olarak milattan sonra 125 yılında, orta hâlli işçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Köklü bir Süryani yerleşimi olan Samosata'nın yerlisi idi, anadili Süryanice idi. Bir süre heykeltıraş dayısının yanında çalıştıktan sonra İyonya'da Yunan dili ve kültürünü öğrendi, özellikle Homeros ve Platon’un eserleri üzerine çalıştı.
Gençliğinde Antakya’ya gidip avukatlık yapan Lukianos, daha sonra Atina’ya gitmiş ve sofist olmuştur. Kent kent gezip görüşlerini izleyiciler anlatan Lukianos, İtalya ve Galya’ya gitti. Bir göz hastalığı için gittiği Roma’da Platoncu filozof Nigrinos ile tanıştı. 2. yüzyılın ikinci yarısında Atina’ya yerleşti. Sofistliği bırakarak Helen entelektüel yaşamı hakkında eleştirel, nükteli eserler yazdı. Bütün filozofları ve mitolojik paganizmi eleştirdi[2].
Günün felsefe akımlarının eleştirdiği için çok düşman kazandı. Geçim sıkıntısı çekince Mısır’a giderek devlet hizmetinde çeşitli görevler aldı. 192’de 67 yaşında hayatını kaybettiği düşünülür ancak Atina’da mı yoksa İskenderiye’de mi öldüğü bilinmemektedir.[3]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Eserlerinden seçmeler batıda ilk olarak 1499 yılında Floransa’da basılarak yayınlanmıştır.
Başlıca eserleri “Tanrıların Konuşmaları”, “Deniz Konuşmaları”, “Ahirete Varış” “Öbür Dünyada Konuşmalar”, “Gerçek Bir Hikaye (Yaşanmış bir öykü)”, “Tarih Nasıl Yazılmalı?”dır.
Dünya edebiyat tarihindeki ilk bilimkurgu türündeki eser olarak bilinen Gerçek Bir Hikâye adlı eserinde 50 yiğit adam ile uzak diyarları keşfetmek için çıktığı deniz yolculuğunu bu yol boyunca başlarından geçen olağanüstü hayali olayları, gördükleri hayali varlıkları anlatır.
"Tarih Nasıl Yazılmalı”da ise yine döneminin taraflı abartılı yalan yanlış tarih yazımlarına ve yazarlarına eleştiride bulunur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Samsatlı Lukianos: Alanında ilk eser veren kişi, Samsat Belediyesi web sitesi, Erişim tarihi:24.02.2015". 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. Michael A. Smith. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 80 ISBN 975-8318-86-1.
- ^ "Sait Şirazi, Samsatlı Lukianos, Divanpost, Şubat 2010". 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
