Savarş Boğos Karakaş
Savarş Boğos Karakaş | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1874 Şişli, Kostantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 3 Mart 1941 (67 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Şişli Ermeni Mezarlığı |
| Milliyet | Ermeni |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu Türkiye |
| Eğitim | Galatasaray Lisesi Venedik Darülfünunu |
| Meslek | Tiyatro sanatçısı, oyuncu, rejisör |
| Çocuk(lar) | 1 |
| Ebeveyn(ler) | Püzant Karakaş Efendi (babası) |
| Akraba(lar) | Yeranuhi Karakaşyan (halası) |
Savarş Boğos Karakaş (1874, Konstantiniyye - 3 Mart 1941, İstanbul) Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı, oyuncu ve rejisör.
İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Savarş Boğos Karakaş, 1874 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun Kostantiniye şehrine bağlı Şişli ilçesinin Pangaltı semtinde, dekor ressamlığı yapan Püzant Karakaş Efendi'nin oğlu olarak doğdu. İlk öğrenimini Mıhitaryan Okulunda yaptıktan sonra,[1] Pangaltı'daki Viyana Katolik papazları tarafından yönetilen Viyanalılar Lisesi'nde tamamladı. Bir süre Galatasaray Lisesi'nde okudu. Venedik Darülfünununundan mezun oldu ve katolik rahip namzedi oldu. Ruhanilere mahsus kuşağın beline bağlanacağı merasim gününde, evlenmemesi için yemin etmesi istendiği sırada bunu yapamayacağını anladı ve töreni terk ederek İstanbul'a döndü.[2]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Karakaş, Mardiros Mınakyan'ın kumpanyasında sahne aldı ve uzun süre o grupta yer aldı. Genç bir oyuncu olarak, Mınakyan'In repertuvarındaki bütün oyunlarda rol aldı ve Mınakyan'ın ölümünün ardından onun rollerini üstlendi ve tiyatroda popülaritesini artırdı. Boğos Karakaş'ın repertuvarında, Othello, Corrado, Hamlet ve Fransız yazar Georges Ohnet'in Demirhane Müdürü adlı eserinden uyarlanan aynı adlı oyunundaki rolleri ustalıkla oyandı. Ağlama, üzülme, kızma, pişmanlık duyma gibi duygu durumlarını sahnede doğaçlama oynadı ve farklı mimik ve ani ifade değişikliklerini ustalıkla sergileyerek seyirciyi etkilemeyi başardı.[3]
Taksim Altıntepe, Yenişehir Mangasar Bahçesi, Üsküdar Beyleroğlu Bahçesi, Narlıkapı Surp Hovhannes Kilisesi yanındaki Şafak tiyatrosu, Halıcıoğlu iskelesinin yanındaki bahçe ve Büyükdere Hafız Ahmet Bahçesi gibi birçok tiyatro topluluğunda ve kumpanyada sahne aldı ve rejisörlük yaptı. Yapımcı ve yönetmen Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatrosunun yükselmesinde önemli katkıları bulunan Boğos Karakaş için şu ifadeleri kullandı:
| “ | Karakaş büyük bir oyuncu, fakat ne yazık ki o gezgin kumpanyalarda kaldı ve kendi değerini bulamadı.[3] | ” |
Ertuğrul, başrollerinde Hâzım Körmükçü ve Cahide Sonku'nu yer aldığı 1940 yapımı Akasya Palas filminde Karakaş'a ve onun aracılığı ile Madam Jerfin (Elmas)'a rol verdi. Boğos Karakaş tiyatro gruplarının temel direği ve bütün temsillerin aranan ve sevilen yüzlerinden birisi oldu.[3]
Özel hayatı ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Sanatçı bir aileden gelen Karakaş'ın halaları, Güllü Agop'un tiyatrosunun yıldızları olan ve o dönemdeki temsillerdeki yetenekleri ile ün kazanan "Karakaşyan Kız Kardeşler" olarak bilinen Yeranuhi Karakaşyan ve Verkine Karakaşyan'dır. Evli ve bir erkek çocuk sahibi olan Boğos, daha sonra eşinden ayrıldı.[3]
Bir iç hastalık problemi nedeniyle hastalanan Savarş Boğos Karakaş yatağa düştü. Arkadaşları Madam Jerfin, Aram Elmas ve Vahram Balıkçıyan, Karakaş'ın son yıllarında yanından ayrılmadı. Karakaş, 3 Mart 1941'de İstanbul'da 67 yaşında hayatını kaybetti. 6 Mart 1941'de Beyoğlu Surp Yerrortutyun Kilisesi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Şişli Ermeni Mezarlığı'nda babasının yanına defnedildi.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 100 yıla damgasını vuranlar (Ermenice). Şişli Ermeni Mezarlığı İdari Komisyonu. 2001. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ Süme, Burak (31 Mayıs 2021). "Mınakyan'ın son talebesi: Şavarş Boğos Karakaş". Mınakyan’ın son talebesi: Şavarş Boğos Karakaş. Paros Yayıncılık. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ a b c d e Agop Ayvaz (Aralık 2020). Tomasyan, Yetvart; Koptaş, Rober (Ed.). Sahne Arkadaşlarım: Tiyatro tarihimizden simalar (Ermenice). Aras Yayıncılık. s. 22-26. ISBN 9786052100899. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022.