schtzngrmm
| Ernst Jandl | |
 | |
| Özgün adı | schtzngrmm |
|---|---|
| Ülke | Avusturya |
| Özgün dili | Almanca |
| Konu(lar) | Bir askerin siper savaşında ölümü |
| Yayın tarihi | Mayıs 1957 |
schtzngrmm, Türkçe çevirilerde ştsngrmm[1] ya da spr grlm tş,[2][a] Avusturyalı şair Ernst Jandl'ın bir şiiri. Şiirin yazılışı 19 Nisan 1957'ye tarihlenmektedir. Jandl'ın "Sprechgedichte (ses şiirleri[3])" olarak anılan şiirlerinin ilk örneklerinden olan schtzngrmm, ilk defa neue wege dergisinin Mayıs 1957 sayısında yayımlandı. Şiir daha sonra Jandl'ın 1966 tarihli şiir derlemesi Laut und Luise içinde yer aldı. Her iki yayım da skandala sebep oldu.
Şiirin kaynağı Almanca "Schützengraben (siper)" kelimesidir. Ancak şiirde kelimenin tüm ünlü harfleri atılmış, ayrıca sonu da sokak ağzında söyleniyormuş gibi yuvarlanarak schtzngrmm hâline getirilmiştir. Geride kalan ünsüz harflerden oluşturulmuş heceler Makineli tüfek ya da el bombası patlaması seslerini anımsatır. Böylece yansıma tekniği ile bir siper savaşı ve sonunda bir askerin ölümü anlatılır. schtzngrmm, baba gel anlat savaşı ile birlikte şairin savaş hakkındaki en ünlü şiirlerinden biridir ve sıkça alıntılanan bir somut şiir örneğidir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jandl, Ernst (1997), Daha İyisi Saksofon, çev. Tevfik Turan, YKY, ISBN 975-363-579-6
- Jandl, Ernst (2010), Dilin İntikamı, çev. Hayati Yıldız, Pan Yayıncılık, ISBN 978-9944-396-73-8
Kaynak notları
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Jandl 1997, s. 34-35
- ^ Jandl 2010, s. 12-13
- ^ Jandl 1997, s. 231
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]a. ^ Şiirin iki Türkçe çevirisinde, farklı yaklaşımlar ile farklı başlıklar kullanılmıştır. Turan çevirisinde başlık Almanca ses yapısı korunarak Türkçeleştirilmiş, Yıldız çevirisinde ise başlığın kaynağı olan Almanca kelimenin Türkçe karşılığından yola çıkılmıştır. Yerleşmiş bir Türkçe çeviri olmaması sebebiyle, madde başlığında şiirin Almanca özgün başlığı kullanılmıştır.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şiir metni ve Jandl tarafından okunmuş ses kaydı29 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
- Ernst Jandl ve Savaş – ernstjandl.com'da şiirle ilgili ek bilgiler (Almanca)