Scott Joplin
| Scott Joplin | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 24 Kasım 1868 |
| Ölüm | 1 Nisan 1917 (48 yaşında) New York |
| Tarzlar | Ragtime |
| Meslekler | Besteci ve piyanist |
| Çalgılar | piyano |
| Etkin yıllar | 1895-1917 |
Scott Joplin (d. 1867/68 - 1 Nisan 1917), Amerikalı besteci ve piyanist. Teksas'ta doğmuştur. Joplin kesik tempolu caz müziği besteleriyle tanındı sonrasında bu alanın en önde gelen besteci ve piyanisti olarak anılmaya başlandı. Kariyeri boyunca 44 adet beste yaptı. sanatçının bestelerinin 30'dan fazlası "ragtime" kategorisindedir. en ünlü parçaları Maple Leaf Rag ve The Entertainer'dır. The Entertainer Scott Joplin'in öllümünden 56 yıl sonra 1973 yılında The Sting filminde kullanılmıştır. 1917'de frengi hastalığı sonucu öldü. Joplin'e ölümünden sonra Pulitzer ödülü verildi. Hayatı 1977'te çıkan bir filme konu olmuştur.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Scott Joplin 1867 ya da 1868 yılında doğmuştur. Doğduğu tarih tam olarak bilinmemektedir. Ebeveynlerinin adı Giles Joplin ve Florance Givens'dir. Monroe, Robert, William, Myrtle, and Ossie adlarında 5 tane kardeşi vardır. Babası Kuzey Karolina'da bazı partilerde Viyolin çalardı, annesi ise temizlikçiydi. 16 yaşına geldiğinde farklı mekanlarda piyano çalmaya başlamıştır.
Joplin, Texarkana, Arkansas'ta bir demiryolu işçisi aile ile büyüdü. Müziğe ilgisi ise ailesiyle birlikte müzikle uğraştığından olmuştur. 1880'lerin sonu gibi müzisyen olarak Amerika'nın güneyine seyahat etti. 1893'te Chicago'daki World's Fair of 1893 adlı etkinliğe katıldı ve bu, 1897'ye gelindiğinde ragtime'ı ulusal bir çılgınlık haline getirmeye yardımcı oldu. Joplin, 1894'te Sedalia, Missouri'ye taşındı ve piyano öğretmeni olarak çalıştı. 1895'te müzik yayınlamaya başladı ve 1899'da yayınladığı "Maple Leaf Rag" ona ün ve nihayetinde düzenli bir gelir getirdi. 1901'de Joplin, St. Louis'e taşındı ve iki yıl sonra ilk operası olan "A Guest of Honor"u yazdı. Fakat faturaların ödenmemesi nedeniyle eseri ve eşyaları el konuldu ve şu anda kayıp olarak kabul edilmektedir. 1907'de Joplin, (başarısız bir şekilde) yeni bir opera için bir yapımcı aramak üzere New York Şehri'ne taşındı. 1916'da Joplin, nörosifiliz kaynaklı demans hastalığına yakalandı. 1917'deki ölümü, ragtime döneminin sonunu işaret eder.Joplin'in müziği, 1970'lerin başında Joshua Rifkin'in milyonlarca satan bir albümünün yayınlanmasıyla yeniden keşfedildi ve popülerlik kazandı. Bunun ardından, Joplin'in bestelerinden bazılarını içeren Akademi Ödülü kazanan 1973 yapımı The Sting filmi çekildi. İkinci operası Treemonisha 1972'de sahnelendi ve 1976'da Pulitzer Ödülü'ne layık görüldü.
Maple Leaf Rag
[değiştir | kaynağı değiştir]Scott Joplin'in tarafından bestelenen klasik ve ünlü parçadır. Kimilerine göre "Ragtime" müziğin doğuşu ve babasıdır. "John Stark & Son" adlı bir şirket tarafından yayımlanmıştır. Scott Joplin'in "Maple Leaf Rag" adlı eserin satışlarıyla ilgili birçok iddia bulunmaktadır; örneğin, bestecinin hayatı boyunca 1 milyon kopya satıldığına dair iddialar mevcuttur ve bu da Scott Joplin'i enstrümantal bir müzik parçasının 1 milyon kopyasını satan ilk müzisyen yapar. Joplin'in ilk biyografisi Rudi Blesh, eserin ilk altı ayında 75.000 kopya sattığını ve bu durumun Amerika'da "ilk büyük enstrümantal notalı müzik hiti" haline geldiğini yazmıştır. Ancak, Joplin'in daha sonraki biyografisini yazan Edward A. Berlin'in araştırması, durumun böyle olmadığını göstermiştir; ilk baskı 400 kopyayı sattığında bir yıl sürmüş ve Joplin'in bir sentlik telif hakkı anlaşması gereğince elde edeceği gelir 4 dolar olmuştur (yaklaşık olarak 2024 yılında 150 dolara tekabül ediyor). Daha sonraki satışlar istikrarlı olmuş ve Joplin'e masraflarını karşılayacak bir gelir sağlamış olacaktır; 1909'da tahmini satışlar Joplin'e yılda 600 dolar gelir getirmiştir (2024'te yaklaşık 20.000 dolar(60.000 Türk lirası.)).
Maple Leaf Rag, hala ragtime piyanistlerinin favorisi olarak kabul edilmektedir. Telif hakkının süresi dolduğundan, bestenin kamuya mal olduğu kabul edilir. Yüzlerce film, çizgi film, reklam ve video oyunlarının müziklerinde yer alır. 2004 yılında, Kanadalı bir radyo kanalı düzenlediği etkinlikte dinleyicileri tarafından onu tüm zamanların 39. en iyi şarkısı olarak seçtiler.
Joplin'in ölmeden önce cenazesinde "Maple Leaf Rag"ın çalınmasını istemiştir. Hazırlıklar yapılırken eşi Lottie Stokes, bunu uygun bir cenaze şarkısı olmadığını düşündüğü için izin vermemiştir. Daha sonra bu kararından ötürü tüm hayatı boyunca pişmanlık duyduğunu itiraf etmiştir.
