Sebük Tegin
Sebük Tegin (Farsça: ابو منصور سبکتگین) (d. 940'lar, Barsgan - ö. Ağustos 997, Gazne), 977–997 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Bilge Tegin'in 975'te ölmesi üzerine tahta Alp Tegin'in diğer bir kölesi olan Böri Tegin geçti. Böri Tegin, halkla ters düşmesi üzerine 20 Nisan 977'de tahttan indirildi ve yerine Türk komutanları tarafından seçilen Sebük Tegin geldi. Sebük Tegin, Orta Asya kökenli bir karluk Türküydü.[1] Alp Tegin tarafından Buhara'da köle olarak alınan Sebük Tegin, görünüşte Samanîlerin bir valisi olarak hareket etmesine rağmen, bağımsız bir Gazne Devleti'nin temeli onun zamanında atılmıştı.[2] Çok geçmeden Türklerin nüfuzu, Gazne'den Doğu Afganistan'daki Zabulistan bölgesine kadar yayıldı. Topraklarını; Toharistan, Zemindaver ve Belucistan'daki Kuzdar bölgesine kadar genişletti. Müslümanlığın yayılmasını engelleyen Hinduşahî Racası'nı mağlup etti ve Kabil Nehri boyunca Peşaver'e kadar ilerledi. Türk komutanlarından Ebû Ali Simcûrî ve Faik ittifakına karşı Samanî Emiri II. Nuh, 994'te Sebük Tegin'i yardıma çağırdı. Sebük Tegin ve oğlu Mahmut'un Horasan'a gelip isyancıları yenmesi üzerine Samanî emiri, Mahmut'a Seyfü'd-devle unvanı ve Horasan ordu komutanlığı verdi.[3] Gazneli hâkimiyetini; Toharistan, Zabulistan, Gur ve Belucistan'a kadar taşıyan[4] Sebük Tegin, Ağustos 997'de öldü. Belh'te hastalanan Sebük Tegin'in naaşı, Tirmiz ya da Gazne'de toprağa verildi.[5]
Sebük Tegin; ölmeden önce küçük oğlu İsmail'in tahta geçmesini vasiyet etmesinden dolayı İsmail, babasının ölüm haberini aldıktan sonra Belh'e gelerek hükümdarlığını ilan etti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- C. E. Bosworth (1963). The Ghaznavids: Their Empire in Afghanistan and Eastern Iran 994–1040 Edinburgh University Press, Edinburgh. OCLC 360143614 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Boyle, John Andrew, (Ed.) (1968). The Cambridge History of Iran, Volume 5: The Saljuq and Mongol Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-06936-X.
- E. Merçil (1989). Gazneliler Devleti Tarihi, TTK Yayınevi, Ankara, ISBN 975-16-0189-4
- E. Merçil (1987). Simcûrîler V, Tarih Enstitüsü Dergisi, sayı: XIII, İstanbul.
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Encyclopædia Britannica Online - Sebüktigin
- ^ Merçil, Gazneliler Devleti, s.7
- ^ Merçil, Simcûrîler IV, s.554-557
- ^ Yüksel, Ahmet Turan. "Gazneliler". Tarihportali.org. 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2017.
- ^ "Madr wa Moi written by Abdul Hai Habibi". 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- History of Iran: Ghaznavid Dynasty24 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Önce gelen: Böri Tegin |
Gazne Sultanı 977 - 997 |
Sonra gelen: İsmail |
