Büyükelçi

Büyükelçi veya sefir, başka bir ülkede siyasî ve hukukî olarak ülkesini temsil eden kişidir. Büyükelçiler, görevli bulundukları ülkede, vatandaşı oldukları ülkenin devlet başkanını temsil eder.

Yetki ve sorumlulukları

Devletler Genel Hukukunun bir sonucu olarak kurulurlar. Diplomatik olarak diğer ülkelerle iletişim kurarlar. Ülkesi adına, başka bir ülkede üst düzey faaliyette bulunurlar. Büyükelçilik binası ve arazisi görev yapılan ülkenin başkentinde bulunur. Örneğin Türkiye'nin Almanya büyükelçiliği, Almanya'nın başkenti Berlin'dedir. Büyükelçilerin sınırsız diplomatik dokunulmazlıkları vardır.

İhtiyaç hâlinde başka şehirlerde de temsilcilikler açılabilir. Bu temsilciliklere başkonsolosluk veya konsolosluk denir. Başkonsolosluklarda ve konsolosluklarda, vatandaşların resmî işlemleri yapılır. Büyükelçiliklerde ise vatandaşların değil, devletin kendisine ait işlemler gerçekleştirilir. Örneğin, New York'da Türk konsolosluğu vardır, ama büyükelçilik Washington'dadır.

Büyükelçiler, temsil ettikleri ülke devlet bașkanının imzasını taşıyan bir güven mektubunu atandıkları ülke devlet başkanına özel bir törenle arz eder ve ancak bu törenden sonra resmen göreve başlamış kabul olunurlar. Demokrasilerde büyükelçiler ülkelerinde sorumlu hükûmet tarafından atansa da, devlet başkanının kişisel temsilcisi olduklarından, hükûmetler bu atamaları gerçekleştirmeden önce, sembolik yetkili devlet başkanlarından dahi ön onay almaya gerek duyarlar. Büyükelçi atamalarında, temsilcinin görev yapacağı ülke(ler) hükûmet(ler)inden de diplomasi dilinde agreman denilen ön onay alınır. Devletler, diplomatik ilişkide bulundukları her ülkeye mukim bir büyükelçi göndermeyebilirler. Onun yerine bir ülkede mukim olan büyükelçi çevre ülkelerden bazıları nezdinde de akredite olunabilir.

Büyükelçinin temsil işlevi dışındaki başlıca görevi, ülkesi ile nezdinde görevli bulunduğu ülke(ler) arasında siyasi, askeri, ekonomik, toplumsal, kültürel vb. ilişkileri geliştirmeye çalıșmaktır.

Görev süresi sona eren bir büyükelçi, yine kendi devlet başkanının imzasını taşıyan, görevli bulunduğu ülke(ler) devlet başkan(lar)ına muhatap bir mektup ile geri çağrılır. Uygulamada, bu mektup, genellikle, görev yerine yeni gelen büyükelçi tarafından, kendi güven mektubu ile birlikte, nezdine atanılan devlet başkanına takdim olunur.

Ayrıca bakınız

• Diplomasi
• Başkonsolos
• Uluslararası İlişkiler

Kaynakça

• G. R. Berridge, Diplomacy: Theory & Practice, 3rd edition, Palgrave, Basingstoke, 2005, ISBN 9783030859305 (İngilizce)
• Garrett Mattingly, (1963), Renaissance Diplomacy, The Bedford Historical Series, London: Cape, OCLC 270845938 (İngilizce)
• Alexander De Groot, (1978), The Ottoman Empire and the Dutch Republic: a History of the Earliest Diplomatic Relations, 1610–1630, Leiden: Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut Leiden/Istanbul, ISBN 978-90-6258-043-9 (İngilizce)
• Daniel Goffman, Virginia H.Aksan (2007), "Negotiation With the Renaissance State: The Ottoman Empire and the New Diplomacy", The Early Modern Ottomans: Remapping the Empire, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 61–74, ISBN 978-0-521-81764-6 (İngilizce)