Seowon
| Seowon | |
|---|---|
| Hangıl | 서원 |
| Hança | 書院 |
| Latin harfleriyle yazımı | Seowon |
| McCune-Reischauer | Sŏwŏn |
 1975'ten 2007'ye kadar tedavülde kalan 1.000 Güney Kore Wonu'nun arkasında tasvir edilen Andong'daki Dosan Seowon | |
| Konum |  Güney Kore |
| Kriter | Kültürel: iii |
| Referans | 1498[1] |
| Tescil | 2019 (43. oturum) |
| Bölge | Asya-Pasifik |
Seowon (Korece: 서원), orta ila geç Joseon Krallığı döneminde Kore'nin en yaygın eğitim kurumlarıydı. Özel kurumlardı ve Konfüçyüs tapınağı ile hazırlık okulu işlevlerini birleştirdiler. Eğitim açısından, seowon öncelikle öğrencileri ulusal kamu hizmeti sınavlarına hazırlamaya çalışmaktaydı. Çoğu zaman, seowon sadece aristokrat yangban sınıfının öğrencilerine hizmet etmekteydi. 6 Temmuz 2019'da UNESCO, dokuz seowon alanını Dünya Mirası Alanı olarak listeledi.[2][3]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Seowonlar ilk olarak Kore'de Joseon Hanedanı'nın ilk yıllarında ortaya çıktı. Bu kurumlar klasik shuyuan öğretilerinin erken özel Çin akademilerinden sonra modellenmişti. Sonra, 8. yüzyılda Tang Hanedanı altında tekrar ortaya çıktı; daha sonra Yuan Hanedanı zamanında hükûmet kontrolü altındaki imparatorluk sınavlarına hazırlık okulu haline getirildi.
Kore'de seowonların kesin tarihi kesin olarak bilinmese de, 1418'de Kral Sejong'un, Gimje ve Gwangju'da seowon kurma çalışmalarından dolayı iki akademisyene ödül verdiği bilinir.[4] Bir kraliyet ayrıcalığı tanınan ilk seowon, Toosu tarafından yönetilen Punggi'deki Sosu Seowon'du ve 1550 yılında Kral Myeongjong tarafından bir asma tahtası almaya hak kazanmıştı.[5]
Birçok seowon önde gelen aydın sınıf ya da yerel yangban aile grupları tarafından kurulmuştur. Örneğin, Ju Se-bong, ölümünden çok sonra dahi çalışmaya devam eden Sosu Seowon'u kurdu. Bazı seowonlar da 16. yüzyıl edebi tasfiyelerinin ardından köylere çekilen ve hizmetlerine bu köylerde devam eden Sarim bilginleri tarafından yaptırılmıştır.
Çoğu seowon 19. yüzyılın çalkantılı son yıllarında naip Daewon-gun'un bir fermanı ile kapatıldı. 1864'te seowonların izinsiz bir şekilde inşa edilmesini yasakladı ve 1868'de vergi muafiyetlerini kaldırdı; sonunda, 1871'de birkaç tanesi hariç dışında hepsini buyruğu altına aldı.[6] Eyalet yangbanı bu önlemler karşısında öfkelendi ve bu önlemler Daewon-gun'un 1873'te iktidardan azledilmesinin nedenleri arasında yer aldı; ancak, seowonlar kapalı kalmaya devam etti.
Dünya Mirası Alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Seowon Kore Neo-Konfüçyüs Akademileri, dokuz seowondan oluşan bir Dünya Mirası Alanıdır:[3][7]
- Sosu Seowon, Yeongju, Gyeongsangbuk-do
- Namgye Seowon, Hamyang County, Gyeongsangnam-do
- Oksan Seowon, Gyeongju, Gyeongsangbuk-do
- Dosan Seowon, Andong, Gyeongsangbuk-do
- Piram Seowon, Jangseong County, Jeollanam-do
- Dodong Seowon, Dalseong County, Daegu Metropolitan Şehri
- Byeongsan Seowon, Andong, Gyeongsangbuk-do
- Museong Seowon, Jeongeup, Jeollabuk-do
- Donam Seowon, Nonsan, Chungcheongnam-do
Popüler kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Civilization IV strateji oyununda seowon, Kore için Üniversite binası yerine kullanılmaktadır.
Civilization VI strateji oyununda, seowon Kore İmparatorluğu'nun kampüs alanı yerine kullanılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
- ^ "Seven more cultural sites added to UNESCO's World Heritage List". UNESCO. 6 Temmuz 2019. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
- ^ a b "Seowon, Korean Neo-Confucian Academies". UNESCO World Heritage Centre. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2019.
- ^ Park et al. (2002), s. 70.
- ^ Park et al. (2002), s. 70; (1984), s. 207.
- ^ (1984), s. 262.
- ^ "Seowon, Korean Neo-Confucian Academies: Multiple locations". UNESCO World Heritage Centre. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2019.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Lee, Ki-baik (tr. by E.W. Wagner & E.J. Shultz) (1984). A New History of Korea (rev. ed.). Seul: Ilchokak. ISBN 89-337-0204-0.
- Park Eui-soo (박의수), Kang Seung-kyu (강승규), Jeong Yeong-su (정영수), Kang Seon-bo (강선보) (2002). 교육의 역사와 철학 (Gyoyugui yeoksawa cheolhak, History of education and philosophy). Seul: Dongmunsa. ISBN 89-8251-161-X.
- Seoul National University Educational Research Institute (서울대학교교육연구소) (1997). 한국교육사 (Han-guk gyoyuksa, History of Korean education). Seul: Gyoyuk Gwahaksa. ISBN 89-8287-130-6.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Asya Tarihi Mimarisi: Byeongsan Seowon (병산서원), temsili bir örnek 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
|