Ses (dilbilim)

Ses, dilin parçalanamayan en küçük parçasıdır. Sesten daha küçük bir dilbirliği yoktur. Sesler bazen tek başlarına, çok defa da yan yana gelerek, canlı cansız varlıkları, kavramları ve durumları karşılayan dil öğelerini, dil biçimlerini meydana getirirler.

Sesliler

Türkçe sesli harf bakımdan çok zengin bir dildir. Birçok dilde en fazla 5-6 sesli harf bulunduğu halde Türkçede 8 sesli harf vardır. Bu sesler, ses kirişlerinden kopup gelerek, hiçbir engele uğramadan serbestçe çıkarlar. Bu sesliler şunlardır:

a e ı i o ö u ü

Ayrıca bu sesliler kalın ve ince, düz ve yuvarlak, geniş ve dar olarak ikiye ayrılırlar. Şekildeki tabloda görüldüğü gibi:

Kalın	Kalın	Kalın	Kalın
Düz	Düz	Yuvarlak	Yuvarlak
Geniş	Dar	Geniş	Dar
a	ı	o	u

İnce	İnce	İnce	İnce
Düz	Düz	Yuvarlak	Yuvarlak
Geniş	Dar	Geniş	Dar
e	i	ö	ü

Sessizler

Ses organlarımız bir hareketle ses yolunu darlaştırıp kapatınca, ciğerlerden gelen hava o kapanmış yeri itip açarak, o dar aralıktan sızarak gürültülü bir ses çıkarır; işte bu tutuk sese sessiz adı verilir.Türkçede 21 sessiz harf vardır.

Sürekli	Sürekli	Süreksiz	Süreksiz
Sert	Yumuşak	Sert	Yumuşak
f, s, ş, h	m, n, v, l, ğ, j, r, y, z	p, ç, t, k	b, c, d, g