Set (coğrafya)
Set (veya Sedde), coğrafya ve jeomorfolojide; akarsu yataklarının, göl kıyılarının veya deniz kenarlarının boyunca uzanan, suyun taşmasını ya da iç kısımlara ilerlemesini engelleyen doğal veya yapay yükseltidir.
Çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Setler oluşum kökenine göre ikiye ayrılır:
Doğal setler
[değiştir | kaynağı değiştir]Genellikle taşkın ovalarında menderes çizen akarsuların yatak kenarlarında görülür. Akarsu taştığı zaman taşıdığı kaba malzemeyi (kum, çakıl) hemen kıyıya bırakır. Zamanla bu birikinti yükselerek doğal bir duvar oluşturur. Buna jeomorfolojide "doğal set" (levee) denir.[1]
Yapay setler
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsanlar tarafından taşkınlardan korunmak, tarım alanlarını kazanmak veya kıyı erozyonunu önlemek amacıyla inşa edilen duvarlardır. Hollanda'daki deniz setleri (Polder) bunun en bilinen örneğidir.
Set Gölleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir vadinin veya çukurluğun önünün herhangi bir doğal setle kapanması sonucu oluşan göllerdir. Türkiye coğrafyasında önemli bir yer tutar:
- Heyelan set gölleri: (Örn: Tortum Gölü, Abant Gölü)
- Alüvyal set gölleri: (Örn: Eymir Gölü, Bafa Gölü)
- Kıyı set gölleri (Lagün): (Örn: Büyükçekmece Gölü)
- Volkanik set gölleri: (Örn: Van Gölü)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Erinç, S. (2012). Jeomorfoloji I. İstanbul: Der Yayınları.