Sigmund Zois
Sigmund Zois | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Sigmund Zois Freiherr von Edelstein 23 Kasım 1747 Trieste |
| Ölüm | 10 Kasım 1819 (71 yaşında) Ljubljana |
| Meslek | doğa bilimci ve sanatçı |
| Tanınma nedeni | Zois Çemberi |
Sigmund Zois Freiherr von Edelstein ya da Sigmund Zois (d. 23 Kasım 1747, Trieste - ö. 10 Kasım 1819, Ljubljana), bir Karniyol asilzadesi, doğa bilimci ve sanatçı. Avusturya Arşidüklüğü'nün Sloven Topraklarında Aydınlanma Çağı'nın en etkili isimlerinden biri olarak kabul edilir.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sigmund'un babası Michelangelo Zois (1694-1777), Lombardiya'dan[1] Ljubljana'ya taşınan bir tüccardı. Burada demir ticareti ile önemli bir servet kazandı. İkinci evliliğini bir Karniyol soylu kadınla yaptı ve 1760'ta baron unvanını aldı. Babası hem Carniola'da hem de Karst Platosu'nda büyük mülklere sahipti. Sigmund, Trieste'de [2] babasının malikanelerinden birinde doğdu.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Birkaç özel okula gittikten sonra Sigmund Zois, eğitimine devam ettiği Modena Dükalığı'ndaki Reggio'ya taşındı. Seyahat etmeyi ve yeni çevre edinmeyi severdi. Yaşam tarzı, hayatının geri kalanında büyük zorluklar yaşamasına neden olacak olan gut hastalığı nedeniyle sınırlandı. Ljubljana'ya iş hayatına devam etmek için döndükten sonra doğa bilimleri okudu.
Zois Çemberi
[değiştir | kaynağı değiştir]
1780'lerin başında, Ljubljana'daki malikanesi, Sloven aydınlanmasının merkezindeki liberal entelektüeller için bir merkez haline geldi. Jurij Japelj, Blaž Kumerdej, Anton Tomaž Linhart, Valentin Vodnik ve Jernej Kopitar ile “Zois çemberi” olarak bilinen bir bilimsel akademi kurdu. Zois bu bilimsel akademinin başında bulunuyordu. Onlara rehberlik ediyor ve kültürel, bilimsel çabaları için gerekli mali desteği sağlıyordu. Böylece Zois, Sloven aydınlanmasının ana figürü oldu.
Zois, Ljubljana'da yolların yapımını, botanik bahçesinin ve (ana hissedarı olduğu) bir (Alman) tiyatronun kurulmasını bizzat üstlendi. Ayrıca bölgede bir lise kütüphanesinin genişletilmesine sponsor oldu.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Zois plemeniti Edelstein, Michelangelo (1694–1777)". Slovenski biografski leksikon. 6 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
- ^ Stanko Janež (1971). Živan Milisavac (Ed.). Jugoslovenski književni leksikon [Yugoslav Literary Lexicon] (Sırp-Hırvatça). Novi Sad (SAP Vojvodina, SR Serbia): Matica srpska. s. 64.
|ad=eksik (yardım) - ^ "Flint-Rogers, Austin (1937)". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2025.
