Silahtar Mustafa Paşa

Silahtar Mustafa Paşa (d. 1609? – ö. 1642), vezirlik, kaptan-ı deryalık ve valilik yapmış Osmanlı devlet adamı.

Boşnak asıllıdır. Babası Hacı Sinan Ağa'nın Venedik ile ticâret yapması nedeniyle kendisine Bazirgânzâde (Tüccarzade) lakabı verilmiştir. Küçük yaşta saraya giren Mustafa Paşa, IV. Murad'ın sevgisini kazanarak silahtarlık makamına yükseldi. Bu makamından dolayı "Silahtar" lakabıyla anılmaya başlandı. 1635 yılındaki Revan Seferi'ne katılan Mustafa Paşa, Sivas taraflarında padişah tarafından ikinci vezirliğe yükseltildi. Bu dönemde kendisine Şam beylerbeyliği verildi. Ancak kendisi buraya gitmeyerek mütesellimini görevlendirdi. Revan seferindeki başarılarından ötürü kendisine arpalık olarak Aydın, Saruhan ve Niğbolu sancakları verilmiştir. Bu esnada Şam beylerbeyliği görevinden de feragat etmiştir. 1638 yılında Bağdat Seferi'ne katılan Mustafa Paşa, 5 Ağustos 1638'de yeniden Şam beylerbeyi oldu. Seferde gösterdiği başarılar nedeniyle, Kemankeş Kara Mustafa Paşa'nın sadrazam olması üzerine onun yerine Kaptan-ı derya görevine getirildi. Bu görevdeyken hiçbir deniz seferine çıkmadı. IV. Murad hayatından ümidini kesince Osmanlı tahtını nedimi Silahdar Mustafa Paşa'ya bırakmak istese de Kösem Sultan'ın koruması sayesinde şehzade İbrahim boğulmadı.^[1] IV. Murad'ın ölümü sonrasında 22 Şubat 1640'ta Budin beylerbeyi oldu. Ancak buraya gidemeden Rumeli beylerbeyliği görevine atandı. 1641 yılı başlarında Temeşvar valisi olarak görülen Mustafa Paşa, 1642 yılı Nisan ayında bu görevdeyken Sultan İbrahim'in fermanı üzerine Temeşvar kalesinde idam edildi.^[2]

Silahtar Mustafa Paşa tarafından 1637'de inşasına başlanan ve 1637 yılında tamamlanan kervansaray, günümüz Malatya ili Battalgazi ilçesinin Alacakapı Mahallesi'nde bulunmaktadır.^[3] Saraybosna şehrinde Silahtar Mustafa Paşa tarafından 1640 yılında inşa ettirilen tekke, günümüzde babasına istinaden "Hacı Sinan Tekkesi" adıyla bilinmektedir.^[4]

Popüler Kültürdeki Yeri

2015 yapımı Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Caner Cindoruk tarafından canlandırılmıştır.

Kaynakça

^ IV. Murad: Şarkın Sultanı. Kronik Kitap. Mayıs 2020. s. 174.
^ Göyünç, N., Eski Malatya’da Silâhtar Mustafa Paşa Hanı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi , Sayıː1, Yılː1970. URL:http://edebiyat.istanbul.edu.tr/tarihmerkezi/wp-content/uploads/2015/03/Tarih-Enstit%C3%BCs%C3%BC-Dergisi-Say%C4%B1-1.pdf 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-29
^ Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı,Malatya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. URL:http://www.malatyakulturturizm.gov.tr/TR,58329/silahtar-mustafa-pasa-kervansarayi.html 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-29
^ Vildiç, S., Bosna'da Kadirilik Kültürü. URL:http://www.bilgelerzirvesi.org/bildiri/pdf/samir-vildic.pdf 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-29

Askerî görevi
Önce gelen: Kemankeş Kara Mustafa Paşa	Kaptan-ı Derya 24 Aralık 1638 - 22 Şubat 1640	Sonra gelen: Deli Hüseyin Paşa

[1] IV. Murad: Şarkın Sultanı. Kronik Kitap. Mayıs 2020. s. 174.

[silahtarmustafapaşa3-2] Göyünç, N., Eski Malatya’da Silâhtar Mustafa Paşa Hanı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi , Sayıː1, Yılː1970. URL:http://edebiyat.istanbul.edu.tr/tarihmerkezi/wp-content/uploads/2015/03/Tarih-Enstit%C3%BCs%C3%BC-Dergisi-Say%C4%B1-1.pdf 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-29

[silahtarmustafapaşa4-3] Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı,Malatya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. URL:http://www.malatyakulturturizm.gov.tr/TR,58329/silahtar-mustafa-pasa-kervansarayi.html 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-29

[silahtarmustafapaşa5-4] Vildiç, S., Bosna'da Kadirilik Kültürü. URL:http://www.bilgelerzirvesi.org/bildiri/pdf/samir-vildic.pdf 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-01-29

[1]

[2]

[3]

[4]