Sinirotu
| Sinirotu | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Plantago major, geniş yapraklı plantin, beyaz adamın ayak izi, yol ekmeği veya büyük plantin, Plantaginaceae ailesinde yer alan çiçekli bitki türüdür. Bitki Avrasya'ya özgüdür.
Genç, yumuşak yapraklar çiğ olarak yenebilir ve daha yaşlı, daha sert yapraklar güveçte kaynatılıp yenebilir.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Plantago major, çapı 15-30 santimetre (6-12 in) yaprak rozeti olan otsu, çok yıllık bir bitkidir.[2][3] Her yaprak oval şekillidir, 5-20 santimetre (2-8 in) uzunluğunda [4] ve 4-9 santimetre (1,6-3,5 in) genişliğinde, nadiren 30 santimetre (12 in) kadar uzayan ve 17 santimetre (7 in) genişliğinde, sivri uçlu, pürüzsüz kenarlı ve neredeyse yaprağın kendisi kadar uzun olan belirgin bir yaprak sapı içerirler. Yaprağın uzunluğu boyunca beş ila dokuz göze çarpan damar vardır.[5] Çiçekler küçük, yeşilimsi-kahverengi ve mor stamenlidir. 5-15 santimetre (2-6 in) arasında yoğun bir başakta üretilirler.[2][3]
Plantin rüzgarla tozlanır ve esas olarak yaprakların oldukça üzerinde yükselen uzun, dar sivri uçlarda tutulan tohumlar tarafından yayılırlar.[3][6] Her bitki, çok küçük ve oval şekilli, acı bir tada sahip 20.000'e kadar tohum üretebilir.[7]
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Geniş yapraklı plantin, muz olarak bilinen meyve ile yakından ilişkili değildir.
- Plantago majör subsp. major
- Plantago majör subsp. intermedia (DC.) Arcang.
- Plantago majör subsp. winteri (Wirtg.) W. Ludw.
Dağılım ve yaşam alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitki, Avrupa'nın çoğuna ve kuzey ve orta Asya'ya özgüdür [2][8][9] ancak dünyanın başka yerlerinde geniş çapta doğallaştırılmıştır.[9][10][11]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Kaldırımdaki çatlakta büyüyen bitki -
Gelişen meyveler -
Cultivar 'Rubrifolia'
_growing_in_crack_in_sidewalk.JPG)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Maiz-Tome, L. (2016). "Plantago major". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2016: e.T168960A1257878. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T168960A1257878.en
18 November 2021.
- ^ a b c Flora of Pakistan: Plantago major 21 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989).
- ^ Thomas S. (2009) [1982]. Edible Wild Plants: A North American Field Guide to Over 200 Natural Foods. New York: Sterling. s. 79. ISBN 978-1-4027-6715-9. OCLC 244766414. 13 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2023.
- ^ Parnell, J. and Curtis, T. 2012.
- ^ Sauer, Leslie Jones (1998). The Once and Future Forest. Island Press. s. 49. ISBN 978-1-55963-553-0.
- ^ Samuelsen, Anne Berit (July 2000). "The traditional uses, chemical constituents and biological activities of Plantago major L. A review". Journal of Ethnopharmacology. 77 (1–2): 1-21. doi:10.1016/S0378-8741(00)00212-9. ISSN 0378-8741. PMC 7142308 . PMID 10904143.
- ^ a b Flora Europaea: Plantago major 25 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Natural History Museum: Plantago major 11 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ As a result, Plantago major has many common names.
- ^ Joint Nature Conservation Committee: Greater Plantain Plantago major Linnaeus 28 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Sinirotu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
