Spermatogonyum
Spermatogonyum, testislerin seminifer tübüllerinde oluşan[1] ve mitoz bölünme geçirerek birincil spermatositleri oluşturan sperm ana hücresidir.[2] Spermatogonyumlar, spermatogenez süreci sonunda sperm hücrelerini oluşturur. Spermatogonyum hücreleri diploit (2n) kromozom yapısına sahiptir.[3]
Spermatogenez
[değiştir | kaynağı değiştir]Spermatogonyum mitoz geçirerek önce birincil (primer) spermatositi oluşturur. Ardından birincil spermatosit mayoz geçirerek ikincil (sekonder) spermatositi oluşturur. Daha sonra ikincil spermatosit ikinci bir mayoz geçirerek spermatidi oluşturur ve son olarak spermatid spermiyogenez geçirerek spermi oluşturur. Bu sürecin her eril canlı için oluş süresi değişmektedir fakat insan erkek bireylerde yaklaşık 70 gün sürer.[4]
Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsanlarda spermatogonyumun 2 türü vardır. Fakat A tipi spermatogonyumlar da kendi aralarında ikiye ayrılırlar.
A tipi spermatogonyum
[değiştir | kaynağı değiştir]A tipi spermarogonyumlar, kendi aralarında mitoz bölünmeler geçirerek hem kendilerini yeniler hem de farklılaşma yoluna girecek B tipi spermatogonyumları oluştururlar. A tipi spermatogonyumlar kendi aralarında koyu sitoplazmalı ve soluk sitoplazmalı olmak üzere ikiye ayrılır.
A tipi koyu spermarogonyum
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu hücreler fazla kromatin içerdikleri için koyu sitoplazmaya sahiptirler ve genellikle aktif olarak bölünmezler.[5] Dinlenme durumundadırlar ve gerektiğinde diğer spermatogonyum tiplerine dönüşebilirler.
A tipi soluk spermatogonyum
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu hücreler az kromatin içerdikleri için soluk sitoplazmaya sahiptirler ve aktif olarak bölünürler.[6] Bu spermatogonyumlar bölünerek B tipi spermatogonyumları oluşturur.
B tipi spermatogonyum
[değiştir | kaynağı değiştir]B tipi spermatogonyumlar, A tipi spermatogonyumlardan mitoz bölünme yoluyla oluşan hücrelerdir. B tipi spermatogonyumlar, A tipi spermatogonyumlara göre daha koyu ve daha yoğun kromatine sahip çekirdek yapısına sahiplerdir. Bu hücreler mitoz bölünme ile primer spermatositleri oluştururlar.[7] B tipi spermatogonyum hücreleri, spermatogenez süreci sonucunda sperm hücrelerine dönüşür.
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Spermatogonyum hücreleri, 10 ile 15 mikrometre arasında çapa sahip olan, yuvarlak veya oval şekle sahip hücrelerdir. Bu hücreler büyük ve belirgin çekirdekleri ile dikkat çekerler. Spermatogonyumların sitoplazmaları az miktarda bazofilik boyanma gösterir. Çekirdekleri genelde merkezi konumdadır ve kromatin yapıları farklı alt tiplerin ayırt edilmesinde kullanılır.
Konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Spermatogonyumlar, erkek üreme sistemi içerisindeki testislerde yer alır ve bu yapıların içinde bulunan seminifer tübüllerin bazal kısmında yani tübül duvarına en yakın yerde bulunurlar.
Spermatogonyumların bulunduğu bazal bölgede aynı zamanda Sertoli hücreleri de yer alır. Sertoli hücreleri, spermatogonyumlara hem fiziksel destek sağlar hem de farklılaşma ve bölünme süreçlerini düzenleyen besinleri sunar.[8]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Spermatogenez süreci şeması -
Yetişkin fare testislerinde seminifer tübüllerin histolojik yapısı -
Seminifer tübüller -
Farklılaşan spermatogonyumların bir ışık mikrografı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Spermatogonia: Location and function". 29 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2025.
- ^ "Spermatogonium | Male Reproductive System". Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ "Spermatogonia - Knowledge and References". Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ "Spermatogenesis - UC Collage of Medicine - University of Cincinnati". 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025.
- ^ "Human Spermatogonial Stem Cells". 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ "Male Reproductive System: Spermatogenesis". 23 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ "Spermatogonium". 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ "Spermatogenesis | Description & Process". 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.