Benekli gelengi
| Spermophilus suslicus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ukrayna'daki Odessa Oblastı'nda görüntülenen bir benekli gelengi | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
| Değerlendirilmedi (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Spermophilus suslicus | |||||||||||||||||
Benekli gelengi ya da benekli yer sincabı (Spermophilus suslicus) Doğu Avrupa'da yaşayan sincap cinsinden bir kemirgendir.[1] Spermophilus suslicus türünün üç alttürü vardır: S. s. boristhenicus, S. s. guttatus, and S. s. suslicus.[2] Habitat kaybı sebebiyle soyu tehdit altındadır.
Tanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Benekli gelengi, sırtı beyaz benekli koyu kahverengi bir kürke ve kısa, ince bir kuyruğa sahiptir. Uzunluğu 25 cm (10 in), ağırlığı 280 g (10 oz) olan bu hayvanın dentisyonu şeklindedir ve diğer gelengi türlerinden hem daha ufak, hem de daha asosyaldir.
Yayılım alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Belarus, Moldova, Polonya, Avrupa Rusyası ve Ukrayna'da yaşayan bu türün doğal habitatı ılıman otlaklardır. Tarım alanlarında da görülebilirler. Habitat kaybı ve bölünmesi yüzünden tehdit altındadır. Habitat kaybının nedenleri arasında tarım ve ormancılıktaki yükselme, otlakçılıktaki düşüş ve kentsel ve sınai gelişmeler sayılabilir. Ayrıca bazı bölgelerde tarım zararlısı sayılarak avlanırlar.[3]
Benekli gelenginin Polonya ve Rusya'daki mevcut yayılım alanları 20. yy'ın ortalarındakinin sadece %10'una düşmüştür. Şu anki yayılımm alanı düşüşüyle sonraki on yıl içerisinde Polonya'da soylarının tükenmesi olasıdır.
Davranışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Benekli gelengi, Ekim'den Nisan'a kadar kış uykusuna yatan güncül bir hayvandır. Sabahları, güneş çevreyi kısmen aydınlatınca dışarı çıkar, öğlen sıcağında yeraltındaki kobuğuna çekilir ve akşamüzeri yemek bulmak için tekrar dolaşmaya başlar. Çoğunlukla ot ve tahılla beslenen bu hayvanlar, bazen küçük omurgalı ve eklembacaklıları da yer.[4]
Diğer gelengi türlerine kıyasla görece kapalı bir habitatta, aktif mevsimlerde görüşü engelleyen uzun otların arasında yaşar.[5] Bireyler, daha büyük bir koloni içerisinde ayrı ayrı kovuklarda yaşar. Bu koloniler, hektar başına 160 bireye çıkabilir. Çiftleşme mevsimi Nisan ve Mayıs arasındadır. Hamileliği 23 ilâ 26 gün sürer. Bir batında 4 ilâ 8 yavru doğar.[6] S. suslicus türü S. pygmaeus ve S. citellus ile doğal ortamda melezleşebilir.[2]
Avcıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Benekli gelengileri avlayan tüm hayvan türleri hakkında kapsamlı bir çalışma bulunmamakla beraber, gelinciklerin (Mustela nivalis) kovuklara girerek çok sayıda yavruyu öldürdükleri ancak yetişkinlere dokunmadıkları bilinmektedir.[7] Ancak yavru gelengileri öldüren birincil sebep avcılar değil, diğer yetişkin gelengiler olabilir. Her ne kadar vahşi hayvanlarda yavru katli gözlemlenmemişse de esaret altında kendi yavrularını öldürmeye meyillidirler. Öldüren erkek, dişi ya da ikisi birden olabilir ve yavruları yiyebilirler de ölüme de terk edebilirler.
Alarm çağrısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Benekli gelengi, çeşitli amaçlar için alarm çağrısı yapar. Öncelikle, alarm çağrısı türdeşlerini fark edilen yırtıcılara karşı uyarmada kullanılır. Bireylerin kendilerine özgü alarm çağrıları yaptıkları da gözlenmiştir. Çağrılarda yaşa özgü özellikler bulunmakla birlikte bu hayvanlar tanıdık ve tanımadık bireyleri ya da çağrıda bulunanların cinsiyetini seslerinden anlayamazlar.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Thorington, R.W., Jr.; Hoffman, R.S. (2005). "Family Sciuridae 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M (eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference 19 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (3. basım.). Johns Hopkins University Press. p. 811. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
- ^ a b Helgen (2009). "Generic revision in the holarctic ground squirrel genus" (PDF). Journal of Mammalogy. 90 (2): 270-305. 22 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi4 Haziran 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Helgen" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Shilova (2010). "Dynamics of colonies of the speckled ground squirrel ( Spermophilus suslicus Guld., 1770) on the northern boundary of the habitat". Biology Bulletin. 37 (5): 532-536.
- ^ Edelman, Andrew, (Ed.) (2011). "Spermophilus suslicus". Encyclopedia of Life.
- ^ Matrosova, Vera A., Daniel T. Blumstein, Ilya A. Volodin, Elena V. Volodina. "The potential to encode sex, age, and individual identity in the alarm calls of three species of Marmotinae." Naturwissenschaften (2011). 98:181-192. doi:
- ^ Mammals of Britain & Europe. 1. Londra: HarperCollins. 1993. s. 230. ISBN 0-00-219779-0.
- ^ Matrosova (2007). "Pups crying bass: vocal adaptation for avoidance of age-dependent predation risk in ground squirrels?". Behavioral Ecology and Sociobiology. 62: 181-191.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Benekli gelengi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.