Status constructus

Status constructus, sami dillerinde isim tamlamaları oluştururken kullanılan ismin bir hali. Bir isim, onu takip eden diğer bir isim tarafından kısıtlanıyor ya da daha yakından tanımlanıyorsa, o isim status constructus halindedir.^[1] Genellikle ikinci sırada bulunan isim avrupai dillerdeki genitife (tamlayan) denk gelmekte ve kelimeye -in, -ın anlamı katmaktadır.^[2]

Status constructus'un, Almanca ve İngilizce gibi dillerindeki genitif kullanımından tek farkı, Türkçeye -ın/-in eki almış biçimde çevirelecek kelimelerin orijinal metinde ek almamasıdır.

Status constructus, Arapça, İbranice, Maltaca, Geez dili ve Amharca gibi dillerde bulunmaktadır.^[3]

Arapça

Arap gramerinde status constructus, الإضافة / izafe (ek, bağlantı) adı altında bilinmektedir.

Örnek:

بِنْتٌ (bintun): bir kız
اَلْبِنْتُ (al-bintu): (o) kız
أُمٌّ (ummun): bir anne
بِنْتُ أُمٍّ (bintu ummin): Bir annenin bir kızı
بِنْتُ الْأُمِّ (bintu l-ummi): (O) Annenin (o) kızı

İbranice

İbrani gramerinde status constructus סמיכות / Smichut (destek) olarak adlandırılmaktadır. İlk kelimeye Nismach, ikinci kelimeye ise Somech denir.

בית bajit — "bir ev"
הבית haBajit — "o ev"
בית bet — "-nın/-nin evi"
ספר sefer — "kitap"
בית־ספר bet sefer — "bir okul"
בית־הספר bet haSefer — "(o) okul" (motamot: kitabın evi)

Geez dili

Geez dilinde de -a eki alan ilk kelime, ikinci kelimeyi tamlayan rolündedir. İstisnai olarak -i ile biten isimler, -a eki yerine -ē eki alırlar.

ንጉሠ፡ሀገር (nəguśa hagar): şehrin kralı

ወልደ፡ንጉሥ (walda nəguś): kralın oğlu

ፍልሰተ፡ባቢሎን (fəlsata Bābilon): Babil sürgünü

ቃላተ፡ነቢይ (qālāta nabiy): peygamberin sözleri

ጸሓፌ፡ሕዝብ (ṣaḥāfē ḥəzb): halkın yazarı

Kaynakça

^ Hewitt, Steve (2009). "The Question of a Hamito-Semitic Substratum in Insular Celtic". Language and Linguistics Compass. 3 (4): 972-995. doi:10.1111/j.1749-818X.2009.00141.x. 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi3 Haziran 2021.
^ Zuckermann, Ghil'ad (2006), Complement Clause Types in Israeli 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Complementation: A Cross-Linguistic Typology (RMW Dixon & AY Aikhenvald, eds), Oxford University Press, Oxford, ss. 72–92.
^ Stafford, R. (1967). The Luo language. Nairobi: Longmans.

[1] Hewitt, Steve (2009). "The Question of a Hamito-Semitic Substratum in Insular Celtic". Language and Linguistics Compass. 3 (4): 972-995. doi:10.1111/j.1749-818X.2009.00141.x. 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi3 Haziran 2021.

[ccti-2] Zuckermann, Ghil'ad (2006), Complement Clause Types in Israeli 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Complementation: A Cross-Linguistic Typology (RMW Dixon & AY Aikhenvald, eds), Oxford University Press, Oxford, ss. 72–92.

[3] Stafford, R. (1967). The Luo language. Nairobi: Longmans.

[1]

[2]

[3]