Stratford Canning

Stratford Canning 29 yaşında (1815)

Stratford Canning (d. 4 Kasım 1786 – ö. 14 Ağustos 1880) Britanyalı diplomat ve uzun bir süre İstanbul'da Birleşik Krallık'ın Osmanlı Devleti nezdinde büyükelçiliğini yapmış ve Osmanlı siyasetinde büyük bir rol oynamış bir devlet adamıydı.

Stratford Canning 1786 yılında Londra'da doğdu. Babası kendisiyle aynı adı taşıyan İrlandalı bir tüccardı. Eton College'e ve Cambridge Üniversitesi'ne bağlı Kings College'e gitti. 1807 yılında Dışişleri Bakanlığının hizmetine girdi. Aynı yıl içinde görevle Danimarka'ya gitti. 1808 yılında ilk defa bir görevle İstanbul'a gitti. 1812 yılında Bükreş'e giderek 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti ile Rus İmparatorluğu arasında imzalanan Bükreş Antlaşması'nın müzakerelerine katıldı. 1814 yılında İsviçre'ye giderek İsviçre'nin anayasa ve tarafsızlık politikası tartışmalarında önemli bir rol oynadı. Aynı yıl içinde Britanya'nın Viyana Kongresi'ndeki temsilcisi Castlereagh'a refakat ederek Viyana Kongresi'ne katıldı. 1820 yılında ABD'de 1823 yılında da Rusya'da görev yaptı.

1825 yılında büyükelçi olarak İstanbul'a gönderildi ama 1827 yılında Britanya filosunun Rusya ile bir olup Osmanlı filosunu yok ettiği Navarin Deniz Savaşı'nın haberi üzerine İstanbul'dan aceleyle ülkesine geri kaçtı. 1831 yılında tekrar İstanbul'a elçi olarak gönderildi ama 1 yıl sonra geri geldi.

Stratford Canning'in İstanbul'da en uzun süreli ve Osmanlı dış siyasetinde en büyük rolü oynadığı büyükelçilik dönemi 1842-1857 yılları arasında olmuştur. Tanzimat Dönemi'ne rastlayan bu yıllarda Birleşik Krallık, Osmanlı Devleti üzerinde büyük bir güç sahibi olmuş, Stratford Canning de Birleşik Krallık'ın büyükelçisi olarak İstanbul'daki en güçlü yabancı devlet adamı durumuna gelmişti. Mustafa Reşit Paşa'ya yakın bir arkadaşlık kurmuş olan Canning, Osmanlı Devleti'nin içişlerine de karışmaya başlamıştı.

Kırım Savaşı

Ayrıca bakınız: Kırım Savaşı

1853 yılında impatorluğunu III. Napolyon'un yaptığı Fransa ile Çarlığını I. Nikolay'ın yaptığı Rusya arasında Kutsal Topraklar konusunda büyük bir anlaşmazlık çıktı. Aleksandr Menşikov'u elçi olarak Osmanlı Devleti'ne gönderen Rusya Osmanlı Devleti'ne bir anlaşma önerisinde bulundu ama Stratford Canning Osmanlıları bu anlaşmayı reddetmeye razı etti. Böylece Kırım Savaşı'nın yolu açılmış oldu. Stratford Canning Kırım Savaşı'nın sonuna kadar İstanbul'da kaldı. 1857 yılında İstanbul'dan ayrıldı ve ertesi yıl da emekliye ayrıldı.

Yaşamının son yılları

Stratford Canning emekliye ayrıldıktan sonra 22 yıl daha yaşadı. Lordlar Kamarası'nda görev yaptı. The Times gazetesine makaleler yazdı. İki kez evlendi. 5 çocuğu oldu. Kendisi de 1880 yılında 93 yaşındayken öldü.