Studio Ghibli
 Studio Ghibli logosu | |
| Tip | Kabushiki gaisha |
|---|---|
| Endüstri | Anime |
| Kuruluş | 15 Haziran 1985 |
| Kurucu | Hayao Miyazaki Toshio Suzuki Isao Takahata |
| Genel merkezi | Koganei, Japonya |
| Önemli kişiler | Koji Hoshino (Yönetim Kurulu Başkanı) Kiyofumi Nakajima (Başkan) Hayao Miyazaki (Yönetmen) |
| Net gelir | 1,426 milyar JP¥ (2011) |
| Öz sermaye | 15,77 milyar JP¥ (2011) |
| Alt kuruluş(lar) | Studio Kajino |
| Çalışan sayısı | 182 (2021) |
| Web sitesi | www.ghibli.jp |
Studio Ghibli, Inc. (Japonca: 株式会社スタジオジブリ, romanize: Kabushiki-gaisha Sutajio Jiburi), Japonya merkezli bir animasyon stüdyosudur.[1] Şirket, 15 Haziran 1985 tarihinde Hayao Miyazaki, Isao Takahata ve Toshio Suzuki tarafından kurulmuştur. Şirketin merkezi Tokyo'nun Koganei kentinde yer almaktadır.[2]
Studio Ghibli, özellikle uzun metrajlı anime filmleri yelpazesiyle tanınır ve ayrıca birkaç kısa hikâye, televizyon reklamı ve iki televizyon filmi de çekmiştir. Stüdyonun hazırladığı Gökteki Kale, Komşum Totoro, Küçük Cadı Kiki gibi birçok anime filmi 1986, 1988, 1989 yıllarında Animage Anime Büyük Ödülü'nü kazandı. 2002 yılında da Ruhların Kaçışı filmi Altın Ayı ve en iyi animasyon dalında Akademi Ödülü'nü kazandı.
Şirketin maskotu Komşum Totoro filminin ikonik karakteri Totoro'dur.[3]
İsmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Stüdyonun Hayao Miyazaki tarafından konan adı, İtalyancada sıcak çöl rüzgârı siroko anlamına gelen "ghibli" kelimesinden gelir. İtalyanlar İkinci Dünya Savaşı'nda Sahra Çölü'nde kullandıkları keşif uçaklarına bu adı vermişlerdir. Hayao Miyazaki'nin uçaklara olan büyük ilgisi bilinmektedir ve stüdyonun anime endüstrisinde yeni bir rüzgâr estirmesini umarak bu ismi koymuştur.[4]
İtalyancada ghibli sert bir g harfi ile telaffuz edilirken, stüdyonun ismi c harfi ile telaffuz edilir (ciburii).
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Stüdyo, Haziran 1985'te Hayao Miyazaki, Isao Takahata ve yapımcı Toshio Suzuki tarafından kurulmuştur. Stüdyonun kurulmasından önce Miyazaki ve Takahata'nın japon animasyon sektöründe uzun süreli bir deneyimleri bulunmaktadır. İkisi Güneşin Prensi Horus ve Panda Kopanda! filmlerinde ortak olarak çalışmıştır. Suzuki ise Animage adlı manga dergisinde editörlük yapmıştır.
Stüdyo, 1984 yılında Hayao Miyazaki tarafından yönetilen Rüzgârlı Vadi filminin elde ettiği başarının ardından kurulmuştur. Film, aynı adlı iki ciltlik manga serisinin animasyona aktarılmış halidir. Animage dergisinde yayınlanan serinin filme aktarılması ekibinde Suzuki ve Miyazaki beraber yer almıştır.[4][5] İkisi daha sonra Studio Ghibli'yi kurmuş ve bu yeni stüdyoya katılması için Takahata'yı davet etmişlerdir.
Stüdyo yoğunlukla Miyazaki tarafından ve ikinci en üretken yönetmen Takahata tarafından yazılan ve yönetilen filmler üretmiştir. Bunun yanında Yoshifumi Kondo, Hiroyuki Morita ve Gorō Miyazaki gibi yönetmenlerin filmleri de stüdyonun yaptığı filmler listesinde yer alır. Studio Ghibli'nin ürettiği bütün Miyazaki filmlerinin müziklerinde Joe Hisaishi'nin imzası vardır.
Birçok Ghibli filminin Japonya'daki dağıtımını Toho şirketi üstlenmiştir. Yurt dışında ise Walt Disney, filmlerin dağıtım hakkını satın almıştır.
Studio Ghibli ile Animage dergisi arasında yakın bir bağ vardır. Dergi, stüdyo ve üyeleri hakkında makalelerin yayınlandığı "Ghibli Notes" adlı bir köşeyi okuyucularıyla paylaşmaktadır. Ghibli filmleri ve diğer çalışmalarında yapılmış sanat çalışmaları derginin kapağında sık sık yer almaktadır. 1999 ve 2005 yılları arasında Studi Ghibli Animage dergisinin yayıncı şirketi Tokuma Shoten'e bağlı bir şirket olarak çalışmıştır.
Ekim 2001'de Tokyo'da Ghibli Müzesi açılmıştır. Müze, stüdyonun filmlerine ait çeşitli eserleri sergilemektedir, bunun yanında müzeden başka hiçbir yerde yayınlanmayan kısa animasyonların gösterimini yapmaktadır.
Studio Ghibli, yurt dışında filmlerin yayınlanmasında "no-edits" (düzenlemesiz) politikasını sıkı bir şekilde uygulamasıyla bilinir. Bunun sebebi, Miyazaki'nin Rüzgârlı Vadi filminin Amerika'da yayınlanması esnasında dublajının oldukça fazla değiştirilmiş, isimlerin değiştirilerek filmin daha "Amerikanvari" hale getirilmiş ve filmin isminin Warriors of the Wind olarak değiştirilmiş olmasıdır. Filmin ayrıca çoğu kısmı kesilmiş ve ağır bir şekilde düzenlenmiştir. Bunun üzerine Miyazaki diğer Ghibli filmlerinin yurt dışında yayın haklarının alınması uzun süre izin vermemiş, yıllar sonra "no-cut" (kesme yok) taahhütüyle yayınlanmasına izin vermiştir. Bu politika, Miramax'ın başkan yardımcısı Harvey Weinstein'in Prenses Mononoke filminin daha satılabilir hale getirilmesi için düzenlenmesi talebine Miyazaki'nin otantik bir katana hediyesi göndermesiyle daha sembolik bir hale gelmiştir. Katana, "kesme yok" uyarısını basit bir şekilde dile getirmiştir.[6]
Şubat 2008'de, Toshio Suzuki Studio Ghibli'nin 2005'ten beri yürüttüğü başkanlık görevinden ayrılmış ve yerini Walt Disney Japonya'nın eski başkanı Koji Hoshino'ya bırakmıştır. Suzuki bu istifanın sebebini yapımcılık görevini çalışanlarından beklemek yerine eskiden olduğu gibi kendisinin yapmak istediği olduğunu belirtmiştir. Hoshino'ya görevi bırakmasının nedeni ise Hoshino'nun 1996'dan beri stüdyonun filmlerinin satılmasına yardımcı olması ve Prenses Mononoke filminin ABD'de yayınlanmasında büyük yardımının dokunmasıdır.[7]
Haziran 2013'te Rüzgâr Yükseliyor filminin yayımlanmasının ardından Hayao Miyazaki resmi olarak emekliye ayrılmıştır.
Stüdyonun yayınlanan son filmi Isao Takahata nın 2013 tarihli Prenses Kaguya Masalı'dır. Şirket, uzun metrajlı film yapımını durdurmuştur.
Belirli Başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Studio Ghibli tarihindeki ilk gişe başarısı (Küçük Cadı Kiki)
- Studio Ghibli'nin ilk bilgisayar efekti kullandığı film (Kırmızı Kanatlar)
- Miyazaki'nin ilk bilgisayar efekti kullandığı ve Studio Ghibli'nin ilk dijital renklendirme kullandığı film (Prenses Mononoke)
- %100 dijital proses kullanılan ilk film (En Sevdiğim Komşularım)
- Dünya genelinde 200 milyon dolar hasılat yapan ilk japon filmi, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk anime, İngilizce konuşan ülkeler dışında En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk film, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk geleneksel animasyon yöntemi kullanan film, Japonya box-office'de Titanik'in rekorunu geçen ilk film, (Ruhların Kaçışı)
Yapımları
[değiştir | kaynağı değiştir]Filmler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Adı | Yönetmen | Yayın tarihi | Süre | Not(lar) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1984 | Rüzgârlı Vadi | Hayao Miyazaki | 11 Mart 1984 | 117 dk | Hayao Miyazaki'nin mangasına dayanmaktadır.[*] |
| 1986 | Gökteki Kale | Hayao Miyazaki | 2 Ağustos 1986 | 124 dk | Orijinal yapım. |
| 1988 | Ateşböceklerinin Mezarı | Isao Takahata | 16 Nisan 1988 | 88 dk | Akiyuki Nosaka'nın kısa hikâyesine dayanmaktadır. |
| Komşum Totoro | Hayao Miyazaki | 16 Nisan 1988 | 86 dk | Orijinal yapım. | |
| 1989 | Küçük Cadı Kiki | Hayao Miyazaki | 29 Temmuz 1989 | 103 dk | Eiko Kadono'nun romanına dayanmaktadır. |
| 1991 | Dün Gibi | Isao Takahata | 20 Temmuz 1991 | 119 dk | Hotaru Okamoto'nun mangasına dayanmaktadır. |
| 1992 | Kırmızı Kanatlar | Hayao Miyazaki | 18 Temmuz 1992 | 94 dk | Hayao Miyazaki'nin Hikōtei Jidai adlı mangasına dayanmaktadır. |
| 1993 | Büyülü Dalgalar | Tomomi Mochizuki | 5 Mayıs 1993 | 72 dk | Saeko Himuro'nun romanına dayanmaktadır. |
| 1994 | Büyük Rakun Savaşı | Isao Takahata | 16 Temmuz 1994 | 119 dk | Orijinal yapım. |
| 1995 | Yüreğinin Sesi | Yoshifumi Kondō | 15 Temmuz 1995 | 111 dk | Aoi Hiiragi'nin mangasına dayanmaktadır. |
| 1997 | Prenses Mononoke | Hayao Miyazaki | 12 Temmuz 1997 | 133 dk | Orijinal yapım. |
| 1999 | En Sevdiğim Komşularım | Isao Takahata | 17 Temmuz 1999 | 104 dk | Hisaichi Ishii'nin Nono-chan adlı mangasına dayanmaktadır. |
| 2001 | Ruhların Kaçışı | Hayao Miyazaki | 20 Temmuz 2001 | 124 dk | Orijinal yapım. |
| 2002 | Sihirli Kedi | Hiroyuki Morita | 19 Temmuz 2002 | 104 dk | Aoi Hiiragi'nin mangasına dayanmaktadır. |
| 2004 | Yürüyen Şato | Hayao Miyazaki | 20 Kasım 2004 | 119 dk | Diana Wynne Jones'ın romanına dayanmaktadır. |
| 2006 | Yerdeniz Öyküleri | Gorō Miyazaki | 29 Temmuz 2006 | 115 dk | Ursula K. Le Guin'in kitaplarına ve Hayao Miyazaki'nin mangasına dayanmaktadır. |
| 2008 | Küçük Deniz Kızı Ponyo | Hayao Miyazaki | 19 Temmuz 2008 | 101 dk | Hans Christian Andersen'in Küçük Deniz Kızı adlı kısa hikâyesine dayanmaktadır. |
| 2010 | Aşırıcılar | Hiromasa Yonebayashi | 17 Temmuz 2010 | 94 dk | Mary Norton'un romanına dayanmaktadır. |
| 2011 | Tepedeki Ev | Gorō Miyazaki | 16 Temmuz 2011 | 91 dk | Chizuru Takahashi'nin mangasına dayanmaktadır. |
| 2013 | Rüzgâr Yükseliyor | Hayao Miyazaki | 20 Haziran 2013 | 126 dk | Jiro Horikoshi'nin hayatına ve Tatsuo Hori'nin mangasına dayanmaktadır. |
| Prenses Kaguya Masalı | Isao Takahata | 23 Kasım 2013 | 137 dk | Bambu Kesicisinin Hikayesi adlı monogatariye dayanmaktadır. | |
| 2014 | Marnie Oradayken | Hiromasa Yonebayashi | 19 Temmuz 2014 | 102 dk | Joan G. Robinson'ın romanına dayanmaktadır. |
| 2016 | Kırmızı Kaplumbağa | Michaël Dudok de Wit | 17 Eylül 2016 | 80 dk | Orijinal yapım. Wild Bunch, Prima Linea Productions, Why Not Productions, Arte France Cinéma, CN4 Productions ve Belvision ile ortak yapım. |
| 2020 | Aya ve Cadı | Gorō Miyazaki | 30 Aralık 2020 | 82 dk | Diana Wynne Jones'ın romanına dayanmaktadır. |
| 2023 | Nasıl Yaşıyorsun? | Hayao Miyazaki | 14 Temmuz 2023 | TBA | Genzaburo Yoshino'nun romanına dayanmaktadır.[8] |
- ^* Studio Ghibli filmi olarak kabul edilmesine rağmen, stüdyonun kuruluş tarihi olan 1985'ten önce çekilmiştir.
Kısa filmler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Adı | Yönetmen | Yayın tarihi | Süre | Not(lar) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1992 | Nandarō | Hayao Miyazaki | Kasım 1992 | 15 sn | Nippon TV için reklamlar. |
| 1995 | On Your Mark | Hayao Miyazaki | 15 Temmuz 1995 | 6,40 dk | Chage & Aska için promosyon müzik videosu. |
| 2000 | Ghiblies | Yoshiyuki Momose | 8 Nisan 2000 | 12 dk | Canlı çekim televizyon kısa filmi. |
| 2001 | Kujiratori | Hayao Miyazaki | 2001 | 16 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| Kareinaru Budōkai | Hayao Miyazaki | 1 Ekim 2001 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| Rambutan no Bōken | Hayao Miyazaki | 1 Ekim 2001 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| Sakana no Sakana | Hayao Miyazaki | 1 Ekim 2001 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| 2002 | Kūsō no Sora Tobu Kikaitachi | Hayao Miyazaki | 2002 | 6 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| Koro no Daisanpo | Hayao Miyazaki | 2002 | 14 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| Ghiblies 2 | Yoshiyuki Momose | 19 Temmuz 2002 | 25 dk | Ghiblies'in devamı. Sihirli Kedi ile birlikte yayınlandı. | |
| Tacolator | Hayao Miyazaki | 27 Kasım 2002 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| Piyopiyo Baba | Hayao Miyazaki | 27 Kasım 2002 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| Bobo-kun | Hayao Miyazaki | 27 Kasım 2002 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| 2003 | Mei to Konekobasu | Hayao Miyazaki | 2003 | 15 dk | Komşum Totoro'nun devamı. Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| 2004 | Portable Kūkō | Yoshiyuki Momose | 19 Mayıs 2004 | 3 dk | Capsule için müzik videosu. |
| 2005 | Space Station No. 9 | Yoshiyuki Momose | 1 Nisan 2005 | 4 dk | Capsule için müzik videosu. |
| Doredore no Uta | Osamu Tanabe | 16 Kasım 2005 | 3 dk | Meiko Haigou için promosyon müzik videosu. | |
| Soratobu Toshikeikaku | Yoshiyuki Momose | 10 Eylül 2005 | 5 dk | Capsule için müzik videosu. | |
| 2006 | Yadosagashi | Hayao Miyazaki | 3 Ocak 2006 | 12 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| Hoshi o Katta Hi | Hayao Miyazaki | 3 Ocak 2006 | 16 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| Mizugumo Monmon | Hayao Miyazaki | 3 Ocak 2006 | 15 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| Taneyamagahara no Yoru | Kazuo Oga | 7 Temmuz 2006 | 27 dk | Kenji Miyazawa'nın kısa hikâyesine dayanmaktadır. | |
| 2007 | Iblard Jikan | Naohisa Inoue | 4 Temmuz 2007 | 30 dk | Orijinal yapım. Ghibli ga Ippai Collection'un bir parçası. |
| Madaran-kai | Hayao Miyazaki | 18 Nisan 2007 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| 2008 | Shinkan-ron | Hayao Miyazaki | 17 Kasım 2008 | 16 dk | Film Guru Guru'nun bir parçası. Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| 2009 | Piece | Yoshiyuki Momose | 25 Şubat 2009 | 4,25 dk | Yui Aragaki için promosyon müzik videosu. |
| 2010 | Chū Zumō | Akihiko Yamashita | 3 Ocak 2010 | 13 dk | Japon halk hikâyesine dayanmaktadır. Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| Pandane to Tamago Hime | Hayao Miyazaki | 20 Kasım 2010 | 12 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. | |
| 2011 | Takara Sagashi | Rieko Nakagawa | 4 Temmuz 2011 | 9 dk | Kang Gyung-Hyo'un resimli kitabına dayanmaktadır. Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| 2012 | Kyoshinhei Tōkyō ni Arawaru | Shinji Higuchi | 10 Temmuz 2012 | 9 dk | Rüzgârlı Vadi'nin canlı çekim önbölümü. Special Effects Laboratory ve Khara ile ortak yapım. Tokyo Çağdaş Sanatlar Müzesi'nde gösterildi. |
| 2018 | Kemushi no Boro | Hayao Miyazaki | 21 Mart 2018 | 14 dk | Ghibli Müzesi için hazırlandı. |
| 2022 | Zen: Grogu to Makkuro Kurosuke | Katsuya Kondō | 12 Kasım 2022 | 3 dk | Yıldız Savaşları için el çizimi kısa animasyon. Lucasfilm ile ortak yapım.[9] |
Televizyon
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Adı | Yönetmen | İlk yayın tarihi | Son yayın tarihi | Bölüm | Not(lar) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1987 | Yanagawa Kanallarının Hikayesi | Isao Takahata | 15 Ağustos 1987 | 1 | Canlı çekim animasyon belgeseli. | |
| 2014 | Ronja: Haydut Kızı | Gorō Miyazaki | 11 Ekim 2004 | 28 Mart 2015 | 26 | Astrid Lindgren'in aynı adlı çocuk kitabına dayanmaktadır. Polygon Pictures ile ortak yapım. |
Video oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Adı | Yayımcı | Yayın tarihi | Not(lar) |
|---|---|---|---|---|
| 1998 | Jade Cocoon: Story of the Tamamayu | Genki | 3 Aralık 1998 | Karakter tasarımı. |
| 2001 | Jade Cocoon 2 | Genki | 30 Ağustos 2001 | Karakter tasarımı. |
| 2002 | Magic Pengel: The Quest for Color | Garakuda-Studio Taito |
20 Mart 2002 | Animasyonlu sahneler. |
| 2010 | Ni no Kuni: Dominion of the Dark Djinn | Level-5 | 9 Aralık 2010 | Animasyonlu sahneler. |
| 2011 | Ni no Kuni: Wrath of the White Witch | Level-5 | 17 Kasım 2011 | Animasyonlu sahneler. |
| 2018 | Ni no Kuni II: Revenant Kingdom | Level-5 | 23 Mart 2018 | Karakter tasarımı. |
| 2021 | Ni no Kuni: Cross Worlds | Level-5 Netmarble NetmarbleNeo |
10 Haziran 2021 | Karakter tasarımı. |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "スタジオジブリの概要 - スタジオジブリ｜Studio Ghibli" (Japonca). 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
- ^ "Studio Ghibli Collection - Madman Entertainment". Studio Ghibli Collection - Madman Entertainment. 4 Şubat 2023 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Esmeralda, Jade Nicolette (17 Nisan 2017). "Studio Ghibli: 15 Things You Never Knew About My Neighbor Totoro". Screen Rant. 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2023.
- ^ a b The Birth of Studio Ghibli, Nausicaä of the Valley of the Wind DVD, Walt Disney Home Entertainment, 2005.
- ^ "First of Two-part Miyazaki Feature". Animerica. 1 (5). Temmuz 1993. s. 4.
- ^ Brooks, Xan (14 Eylül 2005). "A god among animators". The Guardian. Birleşik Krallık. 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2007.
There is a rumour that when Harvey Weinstein was charged with handling the US release of Princess Mononoke, Miyazaki sent him a samurai sword in the post. Attached to the blade was a stark message: 'No cuts.' / The director chortles. 'Actually, my producer did that.'
- ^ "スタジオジブリ社長に星野康二氏" (Japonca). 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2008.
- ^ Hodgkins, Crystalyn (13 Aralık 2022). "Hayao Miyazaki's How Do You Live? Film Opens in Japan on July 14, 2023". Anime News Network. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
- ^ Gularte, Alejandra (12 Kasım 2022). "Grogu Becomes Studio Ghibli-fied in a New Short". Vulture. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmî site
- Anime News Network'ün ansiklopedisinde Studio Ghibli (İngilizce)
- Twitter'da Studio Ghibli
