Surami
| Surami | |
|---|---|
  Surami Surami'nin Gürcistan üzerindeki konumu | |
Koordinatlar: 42°01′10″K 43°33′45″D / 42.01944°K 43.56250°D | |
| Ülke | Gürcistan |
| Mhare | Şida Kartli |
| Belediye | Haşuri |
| Rakım | 740 m |
| Nüfus (2014) | |
| • Toplam | 7.492 |
| Zaman dilimi | UTC+04.00 (Gürcistan Saati) |
Surami (Gürcüce: სურამი), Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesinde 7.492 nüfuslu beldedir. Dağ iklim beldesidir ve bir Orta Çağ kalesine ev sahipliği yapmaktadır.
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]Surami, Gürcistan'ı doğu ve batı kısımlarına ayıran Likhi Sıradağları'nın (ayrıca Surami Sıradağları olarak da bilinir) güney yamaçlarında, Surami'nin bir demiryolu bağlantısı ile bağlı olduğu Khashuri kasabasından dört km uzaklıkta yer almaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Surami topraklarındaki ilk insan yerleşimi erken Tunç Çağı'na kadar uzanmaktadır. Burası muhtemelen Klasik yazarların, özellikle de Yaşlı Plinius'un (MS 23-79) Kolkhis'in doğusunda, İberya'ya doğru yerleştirdiği Surium'dur.
Borjomi Boğazı'nın girişinde stratejik bir konuma sahip olan ve doğudan batı Gürcistan'a giden yolu koruyan Surami, 12. yüzyılda yoğun bir şekilde tahkim edilmiş bir kasaba haline gelmiştir. Surami Kalesi, 1170'lerden 14. yüzyılın ikinci yarısına kadar, Surameli (სურამელი; kelimenin tam anlamıyla "[Surami'nin efendisi]") soyadını alan Kartli (orta Gürcistan) eristavları ("dükler") hanedanının kalıtsal bir tımarıydı.
Daha sonra Surami gerilemiş, ancak canlı ticaret merkezini ve 16. ve 17. yüzyıllarda yeniden inşa edilen kalesini korumuştur. Kartli'nin Safevi tarafından atanan valisi/kralı Rostom kaleyi yeniden inşa ettikten sonra garnizon olarak İranlı askerleri görevlendirmiştir.[1] Prens Vakhushti'ye göre 18. yüzyılın ortalarında Surami'de Gürcüler, Ermeniler ve Yahudilerden oluşan 200 hane bulunmaktaydı. 1740'larda Surami, Prens Givi Amilakhvari tarafından Kral Teimuraz II ve Perslere karşı üs olarak kullanıldı. Prensin 1745'te teslim olmasından sonra kale yıkılmış, ancak daha sonra restore edilmiş ve Rus-Türk Savaşı (1768-1774) sırasında Osmanlı karşıtı operasyonlarda Rus-Gürcü birlikleri tarafından kullanılmıştır. Rusya'nın 1801'de Gürcistan'ı ilhak etmesinden sonra Surami askeri bir karakola ev sahipliği yapmış ve daha sonra bir dağ iklim tesisi olarak popülerleşmiştir. 1926 yılında "kentsel tip yerleşim" (Gürcüce: daba) statüsü kazanmıştır.
Anıtlar ve turistik yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Surami, Borjomi-Kharagauli Milli Parkı'na komşu olup, çeşitli manzaraları ve tarihî eserlerinin bolluğuyla dikkat çekmektedir. Kasabada 16.-17. yüzyıllarda inşa edilen Meryem Ana Kilisesi kompleksi, 17.-19. yüzyıllarda inşa edilen Aziz George Kilisesi ve 1998 yılında inşa edilen Kviratskhoveli Kilisesi bulunmaktadır. Surami Kalesi'nin inşa edildiği kesin tarih belirsizliğini korumaktadır. En eski yapıları muhtemelen 12. yüzyıla tarihlenmektedir, ancak o zamandan beri birkaç kez yeniden inşa edilmiştir. Kale ile ilgili yerel bir efsane, yazar Daniel Chonkadze (1830-1860) tarafından klasik Gürcü edebiyatına kazandırılmış ve Ermeni film yapımcısı Sergei Parajanov tarafından 1985 yılında ödüllü uzun metrajlı filmi Suram Kalesi Efsanesi ile daha da ünlenmiştir. Lesya Ukrainka Müzesi, son aylarını Surami'de geçiren önemli Ukraynalı şair Lesya Ukrainka'nın (1871-1913) anısına adanmıştır. Müze, şairin öldüğü ev, bir kütüphane ve Gürcü heykeltıraş Tamar Abakelia tarafından yapılan Ukrainka'nın anıtından (1952) oluşmaktadır.
Önemli kişiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Itzhak Ilan (1956-2020), İsrailli ajan ve İsrail Güvenlik Ajansı'nın eski müdür yardımcısı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sanikidze, George (2021). "The Evolution of the Safavid Policy towards Eastern Georgia". Melville, Charles (Ed.). Safavid Persia in the Age of Empires, the Idea of Iran Vol. 10. Bloomsbury Publishing. s. 387. ISBN 978-0755633807.
