Suriye-Hizbullah çatışması (2024-günümüz)

Suriye-Hizbullah çatışması, 8 Aralık 2024'te HTŞ liderliğindeki Suriye muhalefetinin taarruzu sonucu Esed rejiminin düşmesinden bu yana, yeni kurulan Suriye geçiş hükümeti ile daha önce Suriye iç savaşı boyunca Esad rejimini destekleyen Hizbullah arasında, özellikle Lübnan-Suriye sınırında, çeşitli çatışmalar yaşandı. Çatışmalar esas olarak jeopolitik düşmanlıklar ve Baas rejimi ve Hizbullah'ın Captagon kaçakçılığı sorunları etrafında dönüyor ve yeni Suriye hükümeti İran'ın Hizbullah'a silah transferini engellemeye çalışıyordu.

Çatışmalar, 16 Mart 2025'te Hizbullah bağlantılı militanların Humus'un batısındaki Zeyta Barajı yakınlarında üç Suriyeli askeri kaçırıp öldürmesiyle tırmandı. Bu çatışma, Lübnan Silahlı Kuvvetlerinin müdahalesine yol açarak, sınır ötesi topçu çatışmaları, sınır boyunca askeri yığılmalar ve sivil güvenliğine ilişkin artan insani endişelerle tetikleyen istikrarsız bir güvenlik durumu yarattı. Bu istikrarsızlık, 2012-2017 yılları arasındaki sınır çatışmalarından bu yana iki ülke arasında yaşanan en ciddi sınır ötesi olaylardan birini temsil ediyordu.

Çatışmalar

Aralık 2024-Ocak 2025

14 Aralık 2024'te, Hizbullah'ın önemli bir kalesi olarak kabul edilen Humus Vilayeti'ndeki el-Mazra'ya Suriye Askerî Operasyonlar Komutanlığı tarafından bir baskın düzenlendi ve bu baskın sonucunda "bölge halkına karşı daha önce ihlallerde bulunmakla suçlanan düzinelerce genç erkek" tutuklandı. Aynı gün, Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, Suriye'deki silah tedarik yolunu yeniden kurmak için yeni HTŞ liderliğindeki geçici hükûmetle iş birliği kurma niyetini açıkladı.

10 Ocak 2025'te Hizbullah militanları, batıdaki el-Kuseyr Bölgesi'nde beş HTŞ savaşçısını öldürdü ve cesetlerinin üzerine Suriye devletine yönelik tehditler yazdı. Diğer kaynaklar ise öldürülen beş kişinin sivil olduğunu iddia ediyor. el-Kuseyr, uzun zamandır Hizbullah'ın Lübnan''a silah taşımak için kullandığı önemli bir kaçakçılık güzergâhı olarak hizmet vermektedir.

13 Ocak 2025'te, Hizbullah'ın Esed yanlısı Suriye Halk Direnişi ile koordineli olarak Suriye hükûmet güçlerine karşı bir saldırıya karıştığı ve Esed yanlısı Batı Suriye isyanının bir parçası olarak Humus Vilayeti'nin batısında 35'ten fazla HTŞ liderliğindeki gücün öldürüldüğü iddia edildi.

25 Ocak 2025'te Suriye güçleri, Rif Şam Vilayeti'nden Hizbullah'a silah kaçırma girişimini engelledi. Suriye hükûmet güçleri, 2 ve 3 Şubat'ta Rif Şam ve Humus valiliklerinden Hizbullah'a gönderilmek üzere olan daha fazla küçük silah ele geçirdi.

Şubat 2025

6 Şubat 2025'te Suriye Ordusu, "silah ve kaçak mal kaçakçılığı yollarını kapatmak" amacıyla batı Humus Vilayeti'nde bir güvenlik harekatı başlattığını duyurdu. Daha sonra, Hizbullah'ın el-Kuseyr'a ilerleme girişimini püskürttükten sonra, Lübnan'ın kuzeydoğusundaki Hermel bölgesinde, kaçakçılık için sıkça kullanılan bir sınır kasabası olan Hevik'e girdi. Çatışmalar, Suriye ordusunun karşılıklı ateş açması ve havan topu kullanmasıyla gerçekleşti. Hizbullah'a bağlı ve daha önce Esed rejiminin Captagon kaçakçılık endüstrisiyle işbirliği yapan bir kaçakçılık şebekesinin parçası olduğu bildirilen Lübnanlı klanlar, eski HTŞ üyeleri olan iki veya üç Suriyeli askeri öldürdü ve iki askeri daha esir aldı, onları dövdükleri ve Hermel'e götürdükleri bir video yayınladı. Suriye, bölgeye askerî takviye göndererek karşılık verdi, kasabaya baskın düzenledi ve Hizbullah'a bağlı aşiretler ve eski Suriye rejiminin üyeleriyle çatışarak 18 kişiyi tutukladı.

7 Şubat 2025'te Suriye Ordusu ile Lübnanlı aşiret üyeleri arasındaki çatışmalar tırmanmaya devam etti. Sınırda bulunan Kanafed'de, ikisi Cafer aşiretinden, diğeri Raşini aşiretinden olmak üzere üç Lübnanlı militan yaralandı. Lübnan sınırındaki Cermaş köyünde Suriye topçu ateşi sonucu dört kişi daha yaralandı ve iki Suriye roketi Lübnan'daki Kuvek'in eteklerine düştü. Aynı gün, Suriye hükûmeti ve Lübnanlı aşiretleri bir esir takası konusunda anlaştı. Hizbullah'a bağlı El Meyadin'e göre, anlaşmanın bir parçası olarak Lübnanlı aşiret mensupları HTŞ'nin iki üyesini serbest bıraktı ve ölü bir HTŞ savaşçısının cesedini teslim etti; karşılığında ise HTŞ, komşu bir köyden alınan 16 kadın ve çocuğu serbest bıraktı

8 Şubat 2025'te Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, kuzey ve doğu sınırlarında konuşlanmış Lübnan Ordusu birliklerine "Suriye topraklarından açılan ateşe uygun silahlarla karşılık vermeleri" emrini verdi Lübnan Ulusal Haber Ajansı, ordunun Hermel'in dışındaki yeni mevzilere konuşlandırıldığını ve bir ordu gözlem kulesinin Suriye'den gelen bir top mermisiyle hasar gördüğünü bildirdi. Ayrıca, Zekiye, Ard es-Sabea, Sehlet el-Maa ve Kanafez kasabalarını hedef alan bombardımanda yaralanan 8 kişinin Hermel'deki hastanelere nakledildiğini bildirdi.

9 Şubat 2025'te Lübnan Ordusu, Suriye'den Lübnan sınır bölgelerine yönelik devam eden bombardımana karşılık olarak Suriye mevzilerine misilleme saldırıları başlattığını duyurdu. Sınır boyunca izleme noktaları, devriyeler ve geçici kontrol noktaları da dahil olmak üzere kapsamlı güvenlik önlemleri uygulandı. Lübnan Ulusal Haber Ajansı, Suriye roketlerinin Lübnan'ın doğusundaki birkaç köye düştüğünü ve sınır üzerinde iki Suriye insansız hava aracının düşürüldüğünü bildirdi. Lübnan ordusu ayrıca kuzey Lübnan'ın sınır bölgelerindeki birkaç Hizbullah mevzisine baskınlar düzenlemeye başladı.

10 Şubat 2025'te Lübnan Ordusu, aranan kişilerin evlerinden "roket güdümlü el bombaları, el bombaları, askerî silahlar ve mühimmat" dahil olmak üzere "büyük miktarda" silah ele geçirdi. Suriye yetkilileri, Hevik'te çok sayıda uyuşturucu üretim tesisi ve sahte para basım makinesi ele geçirdiklerini bildirdi. Ayrıca, Cafer, Zeyter, Nun, Cemal ve Raşini aileleri de dahil olmak üzere Lübnanlı Şii aşiretleri, "herhangi bir sürtüşmeyi önlemek için" Suriye'den Lübnan'a çekildiklerini açıkladı. Bekaa Vadisi'nin kuzey kesimindeki Şii aşiretleri, Lübnan devletinin "tamamen ve haksız yere terk etmesinden" duydukları "hayal kırıklığını" dile getirerek, ülkeyi kendilerinin savunmak zorunda kaldıklarını söylediler. Suriye Savunma Bakanlığı, "Esed rejiminin kalıntıları ve uyuşturucu kaçakçıları" olarak adlandırdığı gruplarla çatışmaya devam ederken, Humus'un batısındaki el-Kuseyr kırsalına ek askerî takviye birlikleri konuşlandırdı.

11 Şubat 2025'te Suriye, Lübnan ile olan yasadışı sınır geçiş noktalarına ve yollara kara mayınları döşemeye başladığını duyurdu. Suriye Askerî Operasyonlar Komutanlığı, "Lübnan ile olan sınırın temizlenmesi tamamlandıktan sonra, kaçakçılığı ve Lübnan ile yaşanan sorunları önlemek için sınırlarımız içindeki tüm yasadışı geçiş noktalarına ve yollara mayın döşemeye başladık" açıklamasını yaptı. Bir kaynağa göre, "Lübnanlı yetkililer, sınırı güvence altına almak ve Lübnanlı militanları uzaklaştırmak için sıkı direktifler verdi ve bu da yerine getirildi."

Mart 2025

16 Mart'ta, Lübnan aşiret grupları üyeleri ile Suriye Savunma Bakanlığı'na bağlı Liva Ali Bin Ebu Talib birliği personeli arasında şiddetli bir çatışma yaşandı. Bu ilk karşılaşmada, bir aşiret üyesinin bıçaklanarak yaralandığı bildirildi. Bunun ardından, Liva Ali Bin Ebu Talib birliğinin üç üyesi, Lübnan topraklarında, Cerd el-Hermel bölgesinde silahlı aşiret grupları tarafından öldürüldü. Aşiret gruplarının, Hizbullah ile bağlantılı olduğu iddia edilen kaçakçılık şebekelerine mensup olabileceği bildirildi. Olay, Suriye-Lübnan sınırındaki el-Kasr köyünün karşısında, es-Sad Yolu yakınlarında meydana geldi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin (SOHR) haberine göre, Suriye askerî personeli sınırın ötesine, Lübnan topraklarına geçmeye ikna edildi ve burada pusuya düşürüldü. Pusuya dair çekilen bir videoda, bir kurbanın taşlarla ölümcül şekilde saldırıya uğradığı görülüyor. Pusudan sonra, aşiret üyeleri cesetleri Lübnan ordusuna götürdü ve ordu da cesetleri Suriye'ye geri verdi.

Suriye askerî yetkilileri, Lübnan'ın kuzeyindeki Bekaa Vadisi'ne bitişik sınır bölgesine önemli takviyeler konuşlandırdı, sınır boyunca varlıklarını kurdu ve aşiret silahlı gruplarının aktif olduğu bildirilen bölgeleri hedef aldı. Suriye savunma güçleri, çabalarını özellikle Lübnan'ın Hevik Köyü yerleşimi yakınlarındaki Cerd el-Hermel çevresindeki arazide yoğunlaştırdı.

İstihbarat raporları, Suriye'nin merkezindeki mevzilerden sınır bölgesine doğru hareket eden askerî konvoyları gösteriyordu. Ayrıca, Suriye'nin İdlib Vilayeti ve Gab Ovası'ndan silahlı birliklerin geldiği bildirildi ; bu da Şam tarafından koordine edilmiş bir askerî müdahaleyi gösteriyordu. Suriye Savunma Bakanlığı, resmî haber ajansı SANA aracılığıyla, Lübnan ile batı sınırında "ciddi bir tırmanış" olarak nitelendirdiği duruma karşılık olarak "gerekli tüm karşı önlemleri" uygulama niyetini kamuoyuna açıkladı. Açıklamada, aşiret üyelerinin Hizbullah bağlantılı bir milis grubunun parçası olduğu ve Humus'un batı kırsalındaki Zeyta Barajı yakınlarından üç Suriye askerini kaçırıp Lübnan'a götürdükten sonra öldürdükleri iddia edildi. Hizbullah, pusu, sınır çatışmaları veya ilgili askerî operasyonlarda herhangi bir rolü olmadığını açıkça reddeden resmî bir açıklama yayınlayarak çatışmadan resmen uzaklaştı.

Suriye ordusunun seferberliğine karşılık olarak, Lübnan Silahlı Kuvvetleri etkilenen sınır topluluklarını savunmak için takviye birlikleri gönderdi. Lübnan askerî keşif uçaklarının sınır bölgesinde gözetleme operasyonları yürüttüğü gözlemlendi. Lübnan ordusu doğrudan askerî saldırılarla karşı karşıya kaldı ve raporlar, mermilerin ordu mevzilerinin yakınlarına düştüğünü gösteriyor.

Lübnan'ın kuzeyindeki Bekaa Vadisi'nde bulunan Kasr kasabası çevresinde çatışmalar yoğunlaştı. Suriye'nin el-Kuseyr kırsalından atılan topçu mermileri Lübnan topraklarındaki noktalara isabet etti ve Lübnan'ın Hermel Bölgesi'nde Grad roket sistemlerinden kaynaklanan etkilerin kaydedildiği bildirildi. Güdümlü füzeler sınır bölgesinden geçen araçları hedef aldı. Suriye'den atılan havan mermileri ve ayrım gözetmeyen ateş, birçok Lübnan yerleşim bölgesini vurdu ve sivil kayıpları ve yerinden edilme riski nedeniyle insani endişeleri artırdı.

17 Mart 2025 akşamı, Lübnan Silahlı Kuvvetleri ile Suriye Ordusu arasında Lübnan'ın kuzey sınırına yakın Hevş es-Seyyid Ali'nin eteklerinde ateş açılmasıyla birlikte, durumun daha da tırmandığına dair raporlar geldi. Suriye güçleri, Hevş es-Seyyid Ali ve Hevc Beyt İsmail sınır geçiş köylerini ele geçirerek, bu köylerin ötesine geçmeyeceklerini açıkladı.