Yakov Sverdlov
| Yakov Sverdlov | |
|---|---|
| |
| Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi Merkezi Komite Üyesi | |
| Görev süresi 1 Ocak 1913 - 16 Mart 1919 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 3 Haziran 1885 |
| Ölüm | 16 Mart 1919 (33 yaşında) |
Yakov Mihailoviç Sverdlov (Rusça: Я́ков Миха́йлович Свердлов; 3 Haziran (E.U. 22 Mayıs) 1885, Nijni Novgorod - 16 Mart 1919, Oryol), Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi merkezi komite üyesi, 1917'den 1919'a dek Tüm Rusya Merkezi Yönetim Komitesi başkanlığı yapmış Rus siyasetçidir. Sverdlov, ölümünden üç yıl sonra, 1922'ye kadar kurulmamış olmasına rağmen, bazen Sovyetler Birliği'nin ilk devlet başkanı olarak kabul edilir.
1885 yılında Nijni-Novgorod kentinde doğmuştur. Yahudi bir annesi vardı. Lise çağında "yasaklı kitapları" okuduğu için Okuldan atılmıştır. Sverdlov çok yakın dostuyla birlikte 16 yaşında Rusya'daki devrimci mücadeleye katılmıştır. Maksim Gorki ile tanışmasıyla birlikte zaman ilerledikçe işçi sınıfı arasında fabrikalarda yoksul işçiler arasında en sevilen Bolşeviklerden birisi olmuştur. RSDİP içinde iyi bir ajitatör, büyük bir örgütleyici ve herkese umut veren çevresini mutlu eden neşesiyle herkes tarafından hemen sevilmiştir. 1905 Devrimi'ne katılanlar arasındaydı. Arkadaşlarından Roman Malinovski'nin ihanetine uğraması psikolojisini sarstı.
Sverdlov yaşamının 1/3'ünü cezaevi ve sürgünlerde geçirmiştir. Çok defa yakalanıp hapse konulmuş, sürgüne gönderilmiştir. Uzun hapis ve sürgün dönemlerinde hiçbir yardım almadan Almanca ve İngilizce öğrenmiş ve en önemli Marksist klasikleri ana dilinden okuma imkânı bulmuştur ve cezaevlerini birer "Parti Üniversitesi" olarak düşünmüştür. Ayrıca hapishane yıllarında Karl Kautsky ve Heinrich Heine gibi isimlerin eserlerini de okudu. 1913 yılında gıyabında merkez komiteye seçilmiş aynı zamanda Tüm Rusya Merkez Yürütme Kurulu(MYK) başkanlığı görevini de üstlenmiştir ve yaşamı son bulana kadar bu görevlerini sürdürmüştür. Lenin'in hastalığı döneminde Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı da yapmıştır. Brest-Litovsk Antlaşması'nin imzalanmasında önemli rol oynayanlardandı. Romanov Hanedanı'nın komple öldürülmesi emirlerinin Filipp Goloshchyokin ile beraber verdikleri iddia edildi. Lev Troçki günlüğünde bu olayı ''Yekaterinburg'a dönünce Sverdlov'a hanedanı sordum o da ''hepsi öldürüldü'' dedi. Emri sen mi verdin diye sordum o da bana ''emri hepimiz verdik'' dedi.[1] Moisei Uritski olayından sonra Kızıl Terör'ün başlamasına ön ayak oldu. Bizzat Fanya Kaplan'ın öldürülmesi emrini verdi. Dekolonizasyon'ın sürecini destekleyen bir tutumu vardı.
1919 yılının 7 Mart'ında ağır bir hastalık geçirdi. 14 Martta bilincini yitirdi. 2 gün sonra hayatını kaybetti. Doktorlar İspanyol gribi nedeniyle öldüğünü açıkladı. Ölümünden sonra, uzun süre görev yaptığı Yekaterinburg kentine Sverdlovsk adı verilmiştir.
O öldüğünde Lenin, "En ateşli zamanlarda ülkenin ihtiyaç duyduğu büyük örgütsel çalışmayı başaranlardan birisidir. Kendisi olağanüstü bir örgütçülük yeteniğini geliştirmiş olan bu insanın yerine başka birini asla koyamayız, onun boşluğunu asla telafi edemeyiz." demişti. Ayrıca Lenin, gramofonla kaydedilen "Yoldaş Yakov Mihailoviç Sverdlov Anısına" adlı konuşmasında, Sverdlov'un anısının daima yaşayacağından bahsetmiştir.
Hakkında yazılan kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Klavdiya Sverdlova tarafından kaleme alınan ve Sverdlov'un yaşamını anlatan Sverdlov Urallı Delikanlı isimli biyografi kitabı, İbrahim Okçuoğlu ve Halil İçöz çevirisiyle Ceylan Yayınları tarafından 1999 yılında İngilizceden Türkçeye çevrildi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ The Many Deaths of Tsar Nicholas II; Relics, remains and the Romanovs. Wendy Slater (İngilizce). 2007. ss. 71-73. ISBN 978-0-203-53698-8.
