Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu
Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu, Türkiye'de yaygın verem savaş derneklerinin örgütlenmesini sağlayan, merkezi Ankara'da bulunan bir sivil toplum kuruluşudur. Kamuya yararlı dernek statüsünde bir kuruluştur.
Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu, 1948 yılında Ulusal Verem Savaşı Derneği adıyla kuruldu. 1973 yılında bakanlar kurulu kararıyla adı Türkiye Ulusal Verem Savaşı Derneği olarak değişti; 1987 yılında ise yurttaki çeşitli verem savaş derneğinin bağlı olduğu bir federasyon haline geldi ve Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu adını aldı.
Federasyona hepsi kamuya yararlı dernek statüsünde 89 verem savaş derneği üyedir. Kamuya yararlı dernek statüsünde olmadığı için federasyonun üyesi olmayan 98 dernek de federasyonla ortak hareket etmekte kamuya yararlı dernek olmaları için işlemleri yürütülmektedir.
Kurucu dernekler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Adana Verem Savaşı Derneği
- Bandırma Verem Savaşı Derneği
- Bursa Verem Savaşı Derneği
- İstanbul Verem Savaşı Derneği
- İzmir Verem Savaşı Derneği
- Ünye Verem Savaşı Derneği
Logo
[değiştir | kaynağı değiştir]Federasyonun logosu sola bakan çift kırmızı aydır. Bu logo, 1918 yılında kurulmuş Osmanlı Veremle Savaş Cemiyeti tarafından benimsenmiş olan logodur. O yıllarda dünyada veremle savaş mücadelesinin sembolü, yatay yolu çift bir Kızılhaç idi. Kızılay'ın kendisine sembol olarak haç yerine hilali seçmesine pararlel olarak veremle savaş için de çift hilalli sembol uygun görülmüştür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı Veremle Savaş Cemiyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de verem hastalığı ile mücadele, Osmanlı devrinden itibaren çeşitli dernekler öncülüğünde yürütülmüştür. 1918 yılında Besim Ömer Paşa tarafından kurulan Osmanlı Veremle Savaş Cemiyeti'ni, Behçet Uz tarafından 1923 yılında kurulan İzmir Veremle Mücadele Cemiyeti Hayriyesi ve Balıkesir Veremle Mücadele Cemiyeti izlemişti. İstanbul'un işgali üzerine Osmanlı Veremle Savaş Cemiyeti kapanmak zorunda kaldı.
İstanbul Veremle Savaş Cemiyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı Veremle Savaş Cemiyeti'nin bıraktığı 116 lira ve bazı eşyalar, 1927 yılında İstanbul Veremle Mücadele Cemiyeti'nin kurulmasında kullanıldı. İstanbul Veremle Mücadele Cemiyeti, Tevfik Sağlam Paşa, Tevfik İsmail Bey ve 24 arkadaşı tarafından kuruldu.
İstanbul Veremle Mücadele Cemiyeti, başlangıçta çalışmalarını broşür basma, sağlık dergisi yayınlama, konferans düzenleme gibi propaganda faaliyetleri üzerine yoğunlaştırdı; hükûmetin ve halkın veremle mücadele zorunluluğuna ikna edilmesine çalıştı; BCG aşısı kampanyalarına önderlik etti. 1929 yılında Eyüp'te bir dispanser, 1932 yılında Erenköy'de bir senatoryum kurdu.
Ulusal Veremle Savaş Cemiyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]1945 yılında Sağlık Bakanlığı'nın vereme öncelik verme kararı üzerine veremle savaş dernekleri kurulması sağlık müdürlüklerince teşvik edildi. 1948 yılında ülkedeki verem savaş derneği sayısı 48'e ulaşmıştı. Sağlık Bakanlığı ve İstanbul Verem Savaş Cemiyeti'nin düzenlediği verem konferansında bir araya gelen ilgililer, ulusal bir dernek kurulmasına karar verdi ve böylece 1948'de Ulusal Verem Savaş Derneği kuruldu. Ulusal derneğin başkanlığına Tevfik Sağlam geldi ve 1963 yılındaki vefatına kadar başkanlığı sürdürdü. Derneğin merkez binası Ankara'da, genel sekreterlik bürosu ise İstanbul Verem Savaş Cemiyeti'nin bünyesinde bulunmaktaydı.
1948 ve 1949'da çıkarılan 5237 ve 5368 sayılı kanunlar sayesinde verem savaş dernekleri, belediyelerden aktarılacak gelire ve kurdukları hastanelere bakanlıktan sağlanacak personel ve nakdi yardım imkânına kavuştu.
Sosyal Komiteler
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul Verem Savaş Derneği'ne bağlı Sosyal Komite'nin verimli çalışmalarını ve hanımlardan gördüğü ilgiyi göz önüne alan Ulusal Derneğin tavsiyesi ile diğer yerel derneklerde de hayırsever hanımlardan oluşan "sosyal komiteler" kuruldu. Bu komiteler derneğin kurduğu dispanserlerde kalan veremlilere ve ailelerine yiyecek-yakıt dağıtımı, yatak-battaniye sağlama gibi konularla ilgilenmekteydi. İleriki yıllarda sosyal komiteler eğitsel-sosyal yardımlar ve nakdi yardımlar sağlanması gibi işlevler yüklendi.[1]
Ulusal Verem Savaş Dernekleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ulusal Verem Savaş Derneği, 1987 yılında Hamdi Açan başkanlığında iken yerel verem savaş derneklerinin bağlı olduğu bir federasyon haline geldi ve Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri adını aldı.
1997 yılından beri Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu Genel Başkanlığını Ferit Koçoğlu yürütmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Tüberkülozda Sosyal Komitelerin Dünü ve Bugünü, Gülsever Gönenç" (PDF). 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Konfederasyonu 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.