TBM

Bir tünel açma makinası.

Tünel sondaj makinesi (İngilizce: tunnel boring machine, kısaca TBM), çeşitli toprak veya kaya tabakalarını dairesel kesit çizerek kazmaya yarayan makinedir. "Dev köstebek" olarak da bilinir. Sert kayalardan kumlara kadar her türlü maddeye sondaj vurabilir. Tünel çapı 1 metreden 19,25 metreye kadar olabilir. Çapı bir metre ya da daha az olan tüneller, dev köstebeklerden çok kazısız inşaat veya yönlendirilebilir yatay sondaj yöntemleri ile yapılmaktadır.

Tünel sondaj makineleri kaya veya topraktaki geleneksel elle üretimde kullanılan delme ve patlatma yöntemlerine alternatif oluşturmaktadır. Dev köstebekler aynı zamanda çevre zemininde oluşabilecek sıkıntıları azaltma ve pürüzsüz tünel duvarı açma gibi özelliklere de sahiptir. Bu aynı zamanda tünel kaplama maliyetini önemli ölçüde düşürmekte ve onları nüfusu kalabalık yerlerde kullandırmaktır. En büyük dezavantajı belirgin maliyetidir. Köstebekleri kurması ve taşıması pahalıdır. Buna rağmen, günümüz tünellerinin uzunluğu arttıkça tünel sondajlama makineleri ve delme ve patlatma yönteminin maliyeti azalmaktadır. İşte bu yüzden köstebeklerle tünel açmak çok daha etkilidir ve çok kısa bir süre içerisinde sonuç alınabilmektedir.