TRABİS
| TRABİS | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Kuruluş tarihi | 14 Eylül 2022) |
| Önceki kurum |
|
| Bağlılığı | Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu |
| Alanı | Bilişim teknolojileri Üst düzey alan adı yönetimi |
| Adres | Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Eskişehir Yolu 10. Km No: 276 Posta Kodu: 06530 Çankaya/Ankara |
| Web sitesi | trabis.gov.tr |
TRABİS; BTK bünyesinde görev yapan, .tr alan adlarının yönetiminden sorumlu kurumdur. 14 Eylül 2022'de kurulmuştur. Açılımı, "TR Ağ Bilgi Sistemi" şeklindedir. .tr üst düzey alan adının yönetiminden, dağıtımında şirketlerin yetkilendirilmesinden ve alan adının geliştirilmesinden sorumludur.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]TRABİS, 2010 yılında tanıtılmaya başlanmışsa da tam olarak faaliyete geçmesi 2022 yılını bulmuştur.[1] 1991 - 2022 arasında .tr alan adının yönetiminden sorumlu kurum, Orta Doğu Teknik Üniversitesinin bir parçası olan Nic.TR idi. Ancak 10 Kasım 2008'de Resmi Gazete'de yayımlanan kanun ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), .tr alan adının yönetiminde söz sahibi hale geldi. Bu kararın akabinde alan adının yönetiminin yavaş yavaş Nic.TR'den BTK'ye devredileceği anlaşılmış oldu. 23 Mart 2020'de Nic.TR, "gov.tr, edu.tr, av.tr, bel.tr, dr.tr, tsk.tr, k12.tr, pol.tr ve kep.tr" harici alan adlarını artık kendi bünyesinde yönetmeyeceğini açıkladı. 14 Eylül 2022'de TRABİS'in kurulmasıyla beraber .tr alan adının yönetimi külliyen bu kuruma verildi. Günümüzde de TRABİS tarafından yönetilmeye devam etmektedir.[2][3]
Alan adı yönetimine gelen değişiklikler
[değiştir | kaynağı değiştir]TRABİS'in .tr alan adını yönetmeye başlaması ile birlikte alan adına birtakım düzenlemeler gelmiştir. Başlıca düzenlemeler; DNSSEC entegrasyonu, bazı alan adlarının belgesiz hale gelmesi, uyuşmazlık çözüm mekanizması, yetkili .tr alan adı kurumları ve a.tr tipinde alan adlarının tahsisine başlanması olmuştur.[4]
TRABİS ile beraber "com.tr, org.tr, net.tr, gen.tr, biz.tr, tv.tr, web.tr, info.tr, bbs.tr, tel.tr ve name.tr" alan adları belgesiz olarak ve yetkili kuumlar aracılığıyla alınır hale gelmiştir. "gov.tr, edu,tr, bel.tr, k12.tr, av.tr, dr.tr, pol.tr, kep.tr, .tsk.tr" ise belge gerekmektedir. Bununla beraber içinde "banka", "finans" gibi kelimeler geçen alan adlarını alabilmek için BDDK'dan alınmış faaliyet izni gereklidir.[4]
Uyuşmazlık çözümü mekanizması, bir alan adının tahsisi için hak iddia eden iki kişinin veya kurumun arasındaki anlaşmazlığın giderilmesi için başlatılmış faaliyettir. Sorunların daha kısa sürede çözülmesini amaçlamaktadır.[3]
a.tr tipindeki alan adlarının dağıtımı da TRABİS döneminde başlamıştır. Öncesinde yalın halde .tr uzantılı sadece iki alan adı (nic.tr ve tsk.tr) varken Eylül 2023 - Ağustos 2024 arasında kademe kademe a.tr tipindeki alan adlarının dağıtımına geçilmiştir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TRABİS Döneminin Başlangıcı: ".tr" Uzantılı Alan Adlarına İlişkin Uygulamadaki Yeni Değişiklikler | SIMAJ | Marka & Patent Vekilleri". simaj.com.tr. Erişim tarihi: 11 Eylül 2025.
- ^ "A New Era for Domain Names Under the '.tr' Extension | Gün + Partners". gun.av.tr. Erişim tarihi: 11 Eylül 2025.
- ^ a b "Alan Adı Yönetimi TRABİS'e Devredildi | Pehlivan & Güner Hukuk Bürosu". pehlivanguner.com. Erişim tarihi: 11 Eylül 2025.
- ^ a b "TRABİS Nedir? TR Alan Adlarında Kısıtlamalar Nedir? - Webte". webte.com.tr. Erişim tarihi: 11 Eylül 2025.
- ^ Habertürk. "Türkiye'nin yeni alan adı açıklandı! Yeni alan adı ne oldu, ne zaman geçiş yapılacak? - Teknoloji Haberleri". Habertürk. 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmî site
OpenStreetMap'te TRABİS ile ilgili coğrafi veriler
