T Coronae Borealis
T CrB'nin konumu kırmızı ile gösterilmiştir | |
| Gözlem verisi Dönem J2000[1] Ekinoks J2000[1] | |
|---|---|
| Takımyıldız | Corona Borealis |
| Sağ açıklık (α) | 15sa 59d 30.1622s[1] |
| Dik açıklık (δ) | 25°55'12.613[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 2.0–10.8[2] |
| Sınıflandırma | |
| Evrimsel aşama | Kırmızı dev + Beyaz cüce |
| Tayfsal sınıf | M3II+p[3] |
| Değişen yıldız tipi | Tekrarlayan Nova |
| Astrometri | |
| Dikey hız () | -27.79[3] km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: 12.8 mys/y Dec.: 339.6 mys/y |
| Iraklık açısı (π) | 1.2127 ± 0.0488 mys |
| Özellikler | |
| Işıma gücü | 655+100 L⊙ |
| Sıcaklık | 9028 K |
| Katalog belirtmeleri | |
BD+26° 2765, HD 143454, HIP 78322, HR 5958, SAO 84129, 2MASS J15593015+2555126 | |
T Coronae Borealis (kısaca: T CrB) Corona Borealis Takımyıldızı sınırları içerisinde bulunan tekrarlayan bir novadır. İlk olarak 1886 yılında John Birmingham tarafından patlama sırasında keşfedilmiştir. Her seksen yılda bir meydana geldiği tahmin edilmektedir. En son 1946 yılında gök bilimciler tarafından gözlemlenmiştir.[2]
T CrB aslında 10 kadir parlaklığa sahiptir fakat nova aşamasına geldiğinde yıldızın parlaklığında bir artış görülür. 1866'daki patlamada 2 kadir, 1943'teki patlamada ise 3 kadir parlaklığa ulaşmıştır.[2] Yıldızın bir sonraki patlamasının 2024 yılının Nisan ve Eylül ayları arasında olacağı tahmin edilmektedir.[4][5]
Nova'nın faaliyetine ilişkin daha eski kayıtlar da bulunmaktadır. 1217 yılında Abbott Burchard, 1787 yılında ise Rahip Francis Wallanston Corona Borealis yakınlarında benzer bir faaliyet rapor etmiştir.[2]
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]T CrB aslında 10 kadir parlaklığa sahip olan bir beyaz cüce ve kırmızı devden oluşan ikili bir yıldız sistemidir. Soğuk bir yıldız olan kırmızı devden, sıcak yıldız olan beyaz cüceye düzenli olarak madde akışı olur. Beyaz cücenin etrafında biriken hidrojen ve helyum gibi maddelerden bir yığılma diski oluşur. Zamanla bu maddeler ısınarak yıldızın yüzeyinde çeşitli füzyon ateşlemesi başlar ve bu da yıldızın parlaklığının geçici süreliğine 2 veya 3 kadire kadar yükselmesine sebep olur.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "VizieR". vizier.cds.unistra.fr. 19 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.
- ^ a b c d "The recurrent nova T CrBhad prior eruptions observednear December 1787 andOctober 1217 AD" (PDF). Journal for the History of Astronomy. 2023. 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.
- ^ a b "T CrB". simbad.cds.unistra.fr. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.
- ^ iain.todd@ourmedia.co.uk. "T Coronae Borealis nova will become a 'new star' in the sky this year, and could be visible to the naked eye". www.skyatnightmagazine.com (İngilizce). 18 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.
- ^ "Blaze Star: Huge stellar explosion will be visible from Earth for a week". Earth.com (İngilizce). 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.
- ^ "Every 80 years, this star appears in the sky—see the once-in-a-lifetime phenomenon". Science (İngilizce). 17 Nisan 2024. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.