Tacik edebiyatı
Tacik edebiyatı, Tacik dilinin standartlaştırılmasıyla yakından ilişkilidir. Tacik edebiyatının merkezleri arasında, günümüzde Özbekistan sınırları içinde yer alan ancak çoğunluğu Tacik nüfusa sahip olan Buhara ve Semerkand şehirleri ile Afganistan'daki Belh ve Herat bulunur.[1]
Sovyet döneminde, edebi üretimin ana teması sosyalist realizmdi.
Sovyet Tacik edebiyatının ilk kuşağında üç yazar öne çıkmıştır. Sadriddin Ayni (1878–1954), başlangıçta bir Cedidist yazar ve eğitimciydi, ancak daha sonra komünist oldu. Ayni, şiirle başladığı kariyerinde Sovyet döneminde ağırlıklı olarak düzyazı yazdı. Eserleri arasında bölgedeki sosyal sorunları ele alan üç büyük roman ve Buhara Hanlığı'ndaki yaşamı anlatan anılar bulunur. Ayni, Tacikistan Bilimler Akademisi'nin ilk başkanı olmuştur.[2]
Abu'l-Qasem Lahuti (1887–1957), siyasi nedenlerle Sovyetler Birliği'ne göç eden ve sonunda Tacikistan'a yerleşen İranlı bir şairdir. Hem lirik şiirler hem de "sosyalist realist" şiirler yazmıştır. Bir diğer şair olan Mirzo Tursunzoda (1911–1977), Tacik sözlü edebiyatını derlemiş, Tacikistan'daki sosyal değişimler hakkında kendi şiirlerini yazmış ve dönemin popüler siyasi temalarını ele alan çeşitli eserler üretmiştir. Bu üç yazarın yer aldığı kuşaktan sonra, Tacikistan çok sayıda şair, romancı, kısa öykü yazarı ve oyun yazarı yetiştirmiştir.
Sovyet dönemindeki diğer önemli yazarlar arasında Satim Ulugzade (1911–1997), Karim Hakim (1905–1942), Pairov Sulaimoni (1899–1933), Rozia Ozod (1893–1957), Aminjan Shokuhi (1923–??), Mohammad Jan Rahimi (1901–??), Bobo Yunas (1885–1945), Habibulo Nazarov (1907–??), Abdul Salem Dehati (1911–??), Baki Rahim Zadeh (1910–??), Rahim Jalil (1909–??), Jalal Ekrami (1909–??), Aminzadeh Mohiedin (1904–??), Juhari Zadeh Sohayli (1900–??), Faizollah Ansari (1931–??), Mirzo Ghafar (1929–??), Mir Shakar (1912–??), Mohiadin Farhat (1924–??) ve Ahmad Danesh bulunur.
Önemli yazarlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sadriddin Aini
- Mirzo Abdulvohid Munzim
- Pairav Sulaimoni
- Abulqosim Lohuti
- Sadri Ziyo
- Sotym Ulughzoda
- Mirzo Tursunzoda
- Laiq Sher-Ali
- Bozor Sobir
- Muhammadjon Shukurov
- Sattor Tursun
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Perry, John R. (1996). "Tajik Literature: Seventy Years Is Longer than the Millennium". World Literature Today. 70 (3): 571-573. doi:10.2307/40042068. ISSN 0196-3570. 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi11 Eylül 2024.
- ^ "Kazakstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, and Uzbekistan : country studies". Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2024.
