Tantrasamgraha
 Tantrasamgraha'nın açılış kıtaları (Devanagari'de) | |
| Yazar | Nilakantha Somayaji |
|---|---|
| Ülke | Hindistan |
| Dil | Sanskrit |
| Konu | Astronomi/Matematik |
| Yayım | MS 1500-01 |
Tantrasamgraha,[1][2] veya Tantrasangraha,[3] (kelime anlamı: Sistemin Derlemesi) Kerala astronomi ve matematik okuluna ait astronom ve matematikçi Nilakantha Somayaji tarafından yazılmış bir astronomi eseridir. Eser MS 1501 yılında tamamlanmıştır. Sekiz bölüme ayrılmış 432 Sanskritçe kıtadan oluşur.[4] Tantrasamgraha'dan ilham alinarak birkaç yorumlanmis eser yazilmistir. Bunlar, anonim yazarların kaleme aldığı Tantrasamgraha-vyakhya ve yaklaşık MS 1550 yılında Jyeshtadeva tarafından yazılan Yuktibhāṣā'dır. Tantrasangraha ve yorumları, Kerala astronomi ve matematik okulunun matematiksel başarılarının derinliklerini ortaya koyar, özellikle de okulun dikkate değer matematikçisi Sangamagrama Madhava'nın başarılarını göstermektedir. Nilakantha, Tantrasangraha'da Aryabhata'nın Merkür ve Venüs gezegenleri için modelini gözden geçirmiştir. George G. Joseph'e göre, bu gezegenler için Nilakantha'nın ortaya koyduğu merkezi denklem, 17. yüzyılda Johannes Kepler'in zamanına kadar en doğru olanıydı.[5]
Doğu Hindistan Şirketi'nin bir sivil memuru olan C. M. Whish, 1835 yılında yayımlanan bir makale aracılığıyla Tantrasamgraha'nın batının bilim dünyasına tanıtılmasını sağladı.[6] C. M. Whish'in makalesinde bahsettiği diğer kitaplar, Jyeshtadeva'nın Yuktibhāṣā adlı eseri, Puthumana Somayaji'nin Karanapaddhati adlı eseri ve Sankara Varman'ın Sadratnamala adlı eseridir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ K.V. Sarma ((Ed.)). "Tantrasamgraha with English translation" (PDF) (Sanskrit ve İngilizce). Translated by V.S. Narasimhan. Indian National Academy of Science. s. 48. 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2010.
- ^ Tantrasamgraha, ed. K.V. Sarma, trans. V. S. Narasimhan in the Indian Journal of History of Science, issue starting Vol. 33, No. 1 March 1998
- ^ Open Library Reference: Nīlakaṇṭha Somayājī (1985). "Anantaśayanasaṃskr̥tagranthāvaliḥ; granthāṅkaḥ 188". Tantrasaṅgrahaḥ gaṇitam : savyākhyaḥ (Sanskrit). Kerala University, Thiruvananthapuram. OL 2697994M. Erişim tarihi: 18 Ocak 2010.
- ^ J J O'Connor; E F Robertson (November 2000). "Nilakantha Somayaji". School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2010.
- ^ George G. Joseph (2000). The Crest of the Peacock: Non-European Roots of Mathematics, p. 408. Princeton University Press.
- ^ C.M. Whish (1835). "On the Hindu quadrature of the circle and the infinite series of the proportion of the circumference to the diameter exhibited in the four Sastras, the Tantra Sahgraham, Yucti Bhasha, Carana Padhati and Sadratnamala". Transactions of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. III (iii). ss. 509-23.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ramasubramanian, K (1998). "Model of planetary motion in the works of Kerala astronomers". Bulletin of the Astronomical Society of India. 26 (11–31). s. 11. Bibcode:1998BASI...26...11R.
- Ranjan Roy, R. (December 1990). "The discovery of the series formula for π by Leibniz, Gregory and Nilakantha" (PDF). Mathematics Magazine. 63 (5). Mathematical Association of America. ss. 291-306. doi:10.2307/2690896. JSTOR 2690896.