Tasım
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Tasım veya kıyas (Eski Yunanca: συλλογισμός) mantıkta, birisi orta terim olmak üzere "öncül" adı verilen iki önerme ile bu iki öncülden zorunlu olarak çıkarsanan ve ardıl adı verilen üçüncü bir önerme biçimde ifade edilen ya da edilebilen kanıttır.
Temel yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]Tasım temel kategori olarak 3 bölümden oluşur
- Majör Terim
- Minör Terim
- Sonuç
Aristoteles'e göre her terim şu formdadır; "Her A, B'dir", "Bazı A'lar, B'dir", "Hiçbir A, B değildir" veya "Bazı A'lar, B değildir". Burada A bir terim, B ise başka bir terimdir."Bütün A'lar, B'dir" ve "Hiçbir A, B değildir" universal önerme; "Bazı A'lar B'dir" ve "Bazı A'lar B değildir" ayrıntı önermedir. Örneğin:
- Majör Terim: Bütün insanlar ölümlüdür.
- Minör Terim: Bütün Yunanlar insandır.
- Sonuç: Bütün Yunanlar ölümlüdür.
Yukarıdaki üç farklı tanım farklı bir kategoriyi temsil eder. Yukarıdaki örnekte, insanlar, ölümlü ve Yunanlar gibi. Ölümlü majör tanım, Yunan ise minör tanımdır. Bu örnekte bir de ortak tanım vardır ki, o da "insanlar"dır.Her iki tanım da, sonuç gibi, üniversaldir.
- Majör Terim: Bütün ölümlüler ölür.
- Minor Terim: Bazı ölümlüler erkektir.
- Sonuç: Bazı erkekler ölür.
Bu örnekde de, Majör tanım "ölüm", minör tanım da "erkek" ve ortak tanım da "ölümlü"dür. Majör terim üniversal, minör terim ve sonuç ayrınt önermedir.
