Tebriz Beylerbeyliği

Tebriz Beylerbeyliği veya Azerbaycan Beylerbeyliği – Safevi devletinin idari-bölgesel birimlerinden biri. Merkezi Tebriz kenti idi.

Tarihi

XVI. yüzyılın 1. yarısında kurulmuştur. Karabağ, Şirvan, İran eyaleti ve Osmanlı devleti ile sınır olan beylerbeyliğine  İlgi, Urmiye, Suçbulak, Hoy, Səlmas, Şah, Nahçıvan (16. yüzyıl sonuna kadar), Maku, Karadağ, Ardabil, Miyane, Taliş, Arazbar, Sultaniye, Zencan gibi şehirler dahildi.

Tebriz beylerbeyliği sosyo-ekonomik ve stratejik açıdan Safevi devletinin en zengin ve önemli eyaletlerden biriydi. Burada tarım, hayvancılıkla ve el sanatları gelişmişti; önemli ticaret yolları, içinden geçiyordu. Safevi devletinin başkenti Gazvine (1555) ve daha sonra İsfahan'a (1598) geçirildikten sonra, Tebriz beylerbeyiliği ülkenin siyasi ve ekonomik hayatında önemli bir rol oynadı.

Tebriz beylerbeyliğine en prestijli kızılbaş emirleri (özellikle Tekel ve Türkmen kabile başkanı) yargıç olarak atandı.

1531yılına kadar beylerbeyi Ulema Sultan Tekeli'ydi. Bundan sonra Tebriz beylerbeyliği Türkmen emirlerinin idaresine geçti.

Tebriz beylerbeyleri

• Musa Sultan (Musul Türkmeni) 1532-1534
• Emir Han (Türkmen) 1586
• Birbudak Han (Pörnek Türkmeni) 1612-1617
• Şahbende Han (Pörnek Türkmeni) 1617-1625
• II. Pirbudak Han (Pörnek Türkmeni) 1625-1635, 1643-1649
• Rüstem Han (Pörnek Han) 1635-1643

Kaynakça

• Efendiyev Oa, Azerbaycan devleti Safevi, B., 1993;
• Azerbaycan tarihi, 7 cilt, c.3, M., 1999;
• Петрушевский I.P., Denemeler ve hikâyeler feodal ilişkiler Azerbaycan ve Ermenistan XVI – erken XIX yy., L., 1949;
• Rahmani A.A., Азербайдıан sonunda, XVI ve XVII. yüzyılda, B., 1981;
• Tarihi coğrafya, Azerbaycan, B., 1987.