Teiresias
Yunan mitolojisinde, Thebaili[1] Teiresias (Yunanca: Τειρεσίας, Tiresias), ayrıca - Odysseia'de 6 kez kullanımı ile - Tebaili tanımı (Yunanca: Θηβαῖος şeklinde kullanımı ile) Teiresias'u tarifler[1], durugörüye sahip olması ve 7 yıl kadına dönüşmesiyle bilinen kör kâhin, çoban Everes ve nemf Chariclo'nun oğludur.[2]
Mit
[değiştir | kaynağı değiştir]Büyücü Kirke şöyle tanımlar Tiresias'ı:[kaynak belirtilmeli]
- Gidilecek Hades'in ve korkunç Persephone'nin ülkesine,
- danışmak için Thebaili Teiresias'ın ruhuna,
- henüz yitirmemiş aklını bu kör bilici,
- Persephone bir ona bilinç bağlamıştır ölülerden,
- bir odur düşünen, ötekiler uçuşurlar gölgeler gibi.
Luc Brisson'a[3] göre Tiresias'a yapılan atıflar üç gruba ayrılır; Teiresias bir zamanlar çiftleşen iki yılan görmüş, bir sopa alıp dişi yılanı öldürmüş ve kadın olmuş, yedi yıl sonra yine aynı yerde aynı olayı görmüş, bu sefer erkek yılanı öldürmüş ve yeniden erkek olmuş. Yaşadığı bu olay tanrılara kadar uzanmış. Zeus ile Hera, erkeğin mi yoksa kadının mı aşktan çok zevk aldığını tartışırlarken bir cevap bulabilmek için doğal olarak Teiresias'a başvurmuşlar. Teiresias: "Erkek bir zevk duyarsa, kadın onun dokuz mislini duyar" diye buyurmuş. Tartışmayı kazanmaktan memnun olan Zeus, Teiresias'a kâhinlik yeteneği ile uzun bir ömür verir, Hera ise kadınlığın sırlarını açığa vurduğu için Teiresias'a olan öfkesinden gözlerini kör etmiş.
Bir diğer rivayete göre de Athena'yı çıplak gördüğü için gözleri tanrıça Metis tarafından kör edilmiştir. Teiresias, annesi tarafından çağrılınca, Athena görüşünü geri getiremedi, lakin ona kuşların dilini anlamasını sağladı ve ona mükemmel bir görüşe sahip şekilde yürüyebileceği bir değnek verdi.[4]
Kehanetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Amphitryon'a karısı Alkmene'nin kiminle yattığını açıklar.
- Laios'a doğacak olan çocuğunun kendisini öldüreceğini haber verir, Oidipus'u aydınlatır, Thebai'den kovulmasını salık verir.
- Thebai'ye karşı yediler seferinde şehrin nasıl korunabileceğini gösterir
- Pentheus'a, tanrı Dionysos'a karşı gelmemesini
- Narkissos'un öleceğini
- Odisseus'un denizden uzakta nasıl öleceğini söyler.
Daha birçok kehaneti bulunan Teiresias'ın Odysseia'daki rolünden, bilicilik hünerini öldükten sonra da sakladığını ve Zeus'un ünlü kâhine bir armağanı olduğu anlaşılır.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Epigonlar'ın Thebai'yi alması sonucunda, Thebaililerle beraber Teiresias'ın da göç etmesi sırasında yolda[5] Telphusa kaynağından su içerken ölmüş. Bir başka anlatımda ise şehirde kalmış, ama Thebaililer onu kızıyla Delphoi'ye, Apollon tanrıya adanmak üzere göndermişler, yolda ihtiyarlıktan ölmüş.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Torres 2014, s. 339.
- ^ Of a line born of the dragon's teeth sown by Cadmus (Bibliotheke, III.6.7); ayrıca bakınız Hyginus, Fabulae 75.
- ^ Luc Brisson, 1976. Le mythe de Tirésias: essai d'analyse structurale (Leiden: Brill).
- ^ "TEIRESIAS". classics.upenn.edu. 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Pausanias (1918). Description of Greece, Volume I: Books 1-2 (Attica and Corinth) (İngilizce). Jones, W. H. S. tarafından çevrildi. Cambridge, MA: Harvard University Press. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ Bibliotheka (Pseudo-Apollodoros) III.6.7.
- Hakkında
- Torres, José (30 Ocak 2014). Tsagalis, Christos (Ed.). "Teiresias, the Theban Seer". Trends in Classics (İngilizce). 6 (2). ss. 339 - 357. doi:10.1515/tc-2014-0018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Teiresias15 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Robert Graves-Yunan Mitleri
- Azra Erhat-Mitoloji Sözlüğü
