Teodemir (Vizigot)
Theodemir veya Theudimer[1] (ö. 743), Vizigot Krallığı’nın son yıllarında ve Arap fethinden sonraki birkaç yıl boyunca Kartaginensis'in (Murcia civarındaki bölge[2]) güneydoğusunda öne çıkan bir Vizigot comesi (kont) idi. On üçüncü yüzyılda Endülüslü tarihçi İbn Adarí tarafından korunan Orihuela Antlaşması'nda adı geçen güneydoğu İspanya'daki yedi şehri yönetmiştir:[3] Orihuela, Valentila (muhtemelen Valensiya'nın karşılığı), Alicante, Mula, Bigastro, Eyya (muhtemelen Ojós) ve Lorca.[4]
Muhtemelen Egica ve Wittiza'nın ortak hükümdarlığı sırasında, bir Bizans filosu güney İberya kıyılarına baskın düzenledi ve Teodemir tarafından püskürtüldü. Bu olayın tarihi tartışmalıdır: Leontios'un 697'de Arapların saldırısı altındaki Kartaca'yı kurtarma seferinin bir parçası olarak gerçekleşmiş olabilir;[5] belki daha sonra, 702 civarında;[6] ya da belki Wittiza'nın hakimiyetinin sonlarında.[7] Neredeyse genel olarak kabul edilen, bunun diğer askeri faaliyetlerle (muhtemelen Araplara karşı) bağlantılı münferit bir olay olduğu ve 620'lerde kaybedilen Spania eyaleti’ni yeniden kurma girişimi olmadığıdır. Edward Arthur Thompson'ın belirttiği gibi, “Bu tuhaf olayın bağlamı hakkında hiçbir şey bilmiyoruz.”[6]
Kral Rodrigo'nun 711 veya 712'de Guadalete Savaşı'nda yenilmesinden sonra Teodemir işgalci Araplara karşı direndi, ancak sonunda meydan savaşında yenildi ve Müslüman emir Abdülaziz bin Musa ile barış antlaşması imzaladı.[8] “İmzaladığı antlaşmanın metni, on dördüncü yüzyıla ait bir biyografik sözlük de dahil olmak üzere en az üç ayrı kaynakta korunmuştur ve 5 Nisan 713 (Hicrî: 4 Recep 94) tarihlidir.”[4] Antlaşma, Müslüman yönetimine (“Allah'ın himayesi”) boyun eğen Hristiyanların canlarının bağışlanmasına, aileleriyle birlikte kendi geleneklerine göre yaşamaya ve kiliselerinde Katolik inançlarını uygulamaya devam etmelerine izin veriyordu. Ancak kişi başına bir haraç ödemeleri ve fatihlerin düşmanlarını hükûmete teslim etmeleri gerekiyordu.[4] Haraç bir dinar, dörder ölçek buğday, arpa, üzüm suyu ve sirke ile ikişer ölçek bal ve yağdan oluşuyordu; bunun yarısı da köleler içindi.[4][9] Teodemir ise bunlara rağmen topraklarını ve yerel otoritesini korudu.[4][10] Teodemir daha sonra anlaşmasının Emevî Halifesi I. Velîd tarafından onaylanması için Şam'a gitti.[11] Ancak bu antlaşmanın uygulamada ne kadar sürdüğü, Teodemir'in ölümüne kadar mı (Mozarap Vakayinamesi'nde kayıtlıdır) yoksa daha sonra mı devam ettiği ya da ölümünden önce kesilip kesilmediği bilinmemektedir.[12] Bölgedeki önemi, aynı bölgede daha sonra Got soyundan geldiğini iddia etmeye çalışan soyluların sayısıyla kanıtlanmaktadır.[12] Bölgeye Araplar tarafından hatıra olarak Tudmīr adı verilmiştir.[12] Teodemir, Mozarap Vakayinamesi tarafından çok zengin olarak tanımlanan Athanagild adında bir oğul bırakmıştır, ancak onun halefi olup olmadığı akademisyenler tarafından tartışılmaktadır.[12] Eğer başarılı olduysa, bunu 740 civarında yapmış olmalıdır, ancak akıbeti bilinmemektedir ve Tudmīr bölgesi 780'lerde bağımsızlığını kaybetmiştir.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Alıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ İspanyolca: Teodomiro, Arapça: Tudmīr veya Tadmir.
- ^ Wolf, Kenneth Baxter (September 1986). "The Earliest Spanish Christian Views of Islam". Church History. 55 (3). Church History, Vol. 55, No. 3. ss. 281-293. doi:10.2307/3166818. JSTOR 3166818.
- ^ "Pacto de Tudmir" 11 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a b c d e Collins, The Arab Conquest of Spain, 39–41.
- ^ Collins, Visigothic Spain, 109.
- ^ a b Thompson, E. A. (1969). The Goths in Spain
. Oxford: Clarendon Press. ss. 249. ISBN 0-19-814271-4.
- ^ Bachrach, Bernard S. (February 1973). "A Reassessment of Visigothic Jewish Policy, 589-711". The American Historical Review. 78 (1). The American Historical Review, Vol. 78, No. 1. ss. 11-34. doi:10.2307/1853939. JSTOR 1853939.
- ^ Thompson, 250.
- ^ "A History of Spain - Part 4 - The Early Moorish Period" (İngilizce). 8 Eylül 2016. 19 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2025.
- ^ Collins, Visigothic Spain, 143.
- ^ Collins, The Arab Conquest of Spain, 105.
- ^ a b c d Collins, The Arab Conquest of Spain, 191.
- ^ Collins, in Gerli, Medieval Iberia, 128.
Kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Collins, Roger (1989). The Arab Conquest of Spain, 710–797. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-631-15923-1.
- Collins, Roger (2003). E. Michael Gerli (Ed.). Medieval Iberia: An Encyclopedia. Londra: Routledge.
- Collins, Roger (2004). Visigothic Spain, 409–711. Oxford: Blackwell Publishing. ISBN 0-631-18185-7.
- König, Daniel G. 2020. “713: The Treaty of Tudmir As a Testimony to the Muslim Subjection of the Iberian Peninsula”. Transmediterranean History 2 (1). https://doi.org/10.18148/tmh/2020.2.1.24.