Teoslu Apellicon
Teoslu Apellicon | |
|---|---|
| Ἀπελλικῶν | |
 Sikkenin iki yüzü, miğferli Athena ve amfora içinde baykuş (MÖ. 86) Apellikonikos'un eseridir. | |
| Doğum | MÖ. 2. yy Teos |
| Ölüm | y. MÖ. 84 |
| Diğer ad(lar)ı | Apellicon of Teos, Apellikon von Teos |
| Vatandaşlık | Atina (şehir devleti) |
| Meslek | politikacı, sanat hamisi, darphane müdürü, kitap koleksiyoncusu |
| Önemli eser(ler) | Teoslu Apellicon Kütüphanesi |
Apellicon (Yunanca: Ἀπελλικῶν; ölümü y. MÖ. 84), Teoslu zengin bir adam, daha sonra Atina vatandaşı, MÖ 1. yüzyılın ünlü kitap koleksiyoncusuydu.
Sadece kütüphanesini edinmek için büyük meblağlar harcamakla kalmadı, aynı zamanda Atina ve Yunanistan'ın diğer şehirlerinin arşivlerinden orijinal belgeler çaldı. Yakalanınca cezadan kurtulmak için kaçtı, ancak Romalılar'ın azılı muhalifi Athenion (ya da Aristion), Mithradates'in yardımıyla kendisini şehrin tiranlığına getirdiğinde geri döndü. Athenion onu bazı birliklerle beraber tapınağın hazinelerini yağmalaması için Delos'a gönderdi, ancak çok az askeri kapasite gösterdi. Orobius (ya da Orbius) komutasındaki Romalılar tarafından şaşırtıldı ve hayatını ancak kaçarak kurtardı.[1][2] Kısa bir süre sonra, muhtemelen MÖ. 84 yılında öldü.[3]
Kütüphane
[değiştir | kaynağı değiştir]Apellicon'un başlıca uğraşı nadir ve önemli kitapların toplanmasıydı. Troad'taki Scepsisli Neleus 'un ailesinden, Neleus'un öğrencisi olmuş olduğu Theophrastus'un kendisi tarafından Neleus'a verilmiş olan Aristoteles ve Theophrastus'un eserlerinin el yazmalarını (kütüphaneleriyle birlikte) satın aldı. Pergamon'un kitap toplayan prenslerinin eline geçmesini önlemek için bir mahzende saklanmışlardı ve çok harap bir durumdaydılar. Apellicon bir filozoftan ziyade bir kitap aşığıydı; hasarlı kopyaları onarmaya çalışarak yenilerini yaptı, boşlukları[4] yanlış doldurdu ve bunları hatalarla dolu olarak yayınladı. MÖ 84'te Sulla, Apellicon'un kütüphanesini Roma'ya taşıdı.[5] Burada el yazmaları gramerci Amisuslu Tyrannion'a teslim edildi, o da bunların kopyalarını aldı ve peripatetik filozof Rodoslu Andronikos, Aristoteles'in eserlerinin bir baskısını hazırladı.[3]
Teoslu Apellicon, Peripatetik bir filozofken diğer birçok kitabın yanı sıra Aristoteles'in kütüphanesini de satın almış olan çok zengin bir kişiydi — diğer kaynaklar bize onun Atina tiranı Athenion'un emrinde bir darphane hakimi[6] olduğunu bildirmektedir. Apellicon, ayrıca, orijinal belgeleri Atina Metroon'undan, şehrin kamu belgelerini barındıran binadan gizlice almış — yani çalmıştır. Bu pasajda özellikle önemli olan, Aristoteles'in kitaplarına verilen ve Peripatetik tarafından edinilen diğer yazı ve belgeleri gölgede bırakan önceliktir. Kaynaklardan Apellicon'un bir haydut olduğu anlaşıldığına göre, kütüphaneyi nasıl edindiğine dair anlatıyı kütüphanenin itibarını artırmak için uydurmuş olabileceğine inanmak için sebepler vardır.
Apellicon'un kütüphanesinde İlyada'nın dikkate değer eski bir kopyası bulunuyordu. Diğer biyografi yazarlarının iftiralarının çürütüldüğü bir Aristoteles biyografisi yayınladığı söylenir.[3]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Chisholm 1911, s. 161.
- ^ Athenaeus, v.
- ^ a b c Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Apellicon". Encyclopædia Britannica. 2 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 161.
- ^ lacuna veya lacunae: yazılı metinde boşluk/açıklık.
- ^ Chisholm 1911, s. 161 cites Strabo, xiii.; Plutarch, Sulla, 26
- ^ İngilizce: Mint magistrate veya Moneyer.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yun Lee Too, The Idea of the Library in the Ancient World, OUP Oxford, 2010.
