Tercüme-i Manzume

Tercüme-i Manzume, 1859 yılında (Presse D’orient bas.) ilk yayımlanan adıyla Fransız Lisanı’ndan Nazmen Tercüme Eylediğim Bazı Eş’ar, Tanzimat Dönemi yazarı Şinasi'nin Fransız Edebiyatı'ndan La Fontaine, Jean Racine, Alphonse de Lamartine, Fénelon ve Nicolas-Joseph-Laurent Gilbert gibi önemli edebi kişiliklerden yaptığı çevirileri kapsayan bir tercüme eseridir. Eserde, Fransız şairlerinin şiirleri, hem Fransızca orijinalleri hem de Türkçe çevirileriyle birlikte sunulmuştur. Metinler çift dilli olarak yan yana verilmiştir; bu, Şinasi’nin “orijinal metne bağlı kalma” kaygısının bir yansımasıdır. Şinasi’nin müstakil olarak basılan ilk eseri olmakla birlikte, genellikle Tercüme-i Manzume adıyla anılmakta olup, Şinasi tarafından hayattayken 1870 yılında bu adla ikinci baskısı yapılmıştır.

İçerik

Şinasi'nin çevirdiği metinler sırasıyla şu şekildedir: Racine’in Esther adlı manzum trajedisinin üçüncü bölümünden dört beyitlik bir parça; yine Racine’in Athalie adlı manzum trajedisinin birinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerinden alınmış, hem koro hem de solo olarak söylenen şiir bölümleri; Andromaque adlı eserinin ikinci ve dördüncü bölümlerinden parçalar; Racine’in bağımsız şiirlerinden seçmeler; Lamartine’in Méditations–Souvenirs (Düşünceler–Anılar) adlı şiirinden dört kıta; ayrıca Lamartine’in iki farklı şiirinden kısa bölümler; La Fontaine’in Fables (Fabllar) adlı eserindeki “Kurt ile Kuzu” hikâyesinden bir bölüm; Gilbert’in Sur Sa Mort (Ölümü Üzerine) adlı şiirinden bir parça; Fénelon’un Télémaque adlı eserinden düz yazı (nesir) hâlinde olan bir kısmı ise –Yusuf Kâmil Paşa’nın nesir çevirisinden farklı olarak– şiir biçiminde tercüme eder. Şinasi, ayrıca Athalie’den çevirdiği şiir parçalarından iki Fransızca dizeyi Türkçede tek mısra hâlinde aktarır.