Teta Eridani
  | |
| Gözlem verisi Dönem J2000 Ekinoks J2000 | |
|---|---|
| Takımyıldız | Irmak |
| θ1 Eri | |
| Sağ açıklık | 02sa 58d 15,6764s[1] |
| Dik açıklık | −40° 18′ 16,839″[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 3,18[2] |
| θ2 Eri | |
| Sağ açıklık | 02sa 58d 16,4037s[3] |
| Dik açıklık | −40° 18′ 16,906″[3] |
| Görünür büyüklük (V) | 4,11[2] |
| Özellikler | |
| θ1 Eri | |
| Tayfsal sınıf | A3IV-V[4] |
| U−B renk ölçeği | +0,14[5] |
| B−V renk ölçeği | +0,128±0,012[6] |
| θ2 Eri | |
| Tayfsal sınıf | A1V[4] |
| B−V renk ölçeği | +0,08[5] |
| Değişen yıldız türü | şüpheli[7] |
| Astrometri | |
| θ1 Eri | |
| Dikey hız (Rv) | +11,9±2,6[6] km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: −57,132[1] mys/y Dec.: +23,058[1] mys/y |
| Iraklık açısı (π) | 19,9047 ± 0,2062 mys[1] |
| Uzaklık | 164 ± 2 ly (50,2 ± 0,5 pc) |
| θ2 Eri | |
| Özdevinim (μ) | RA: −50,502[3] mys/y Dec.: +16,613[3] mys/y |
| Iraklık açısı (π) | 19.5270 ± 0.1372 mys[3] |
| Uzaklık | 167 ± 1 ly (51,2 ± 0,4 pc) |
| Mutlak büyüklük (MV) | −0,59 (birleşik)[6] |
| Ayrıntılar | |
| θ1 Eri | |
| Kütle | 2,6[8] M☉ |
| Yarıçap | 4,85[a] R☉ |
| Işıma gücü | 145[6] L☉ |
| Sıcaklık | 8.200[8] K |
| Dönüş hızı (v sin i) | 65,1[9] km/s |
| θ2 Eri | |
| Kütle | 1,95[10] M☉ |
| Yarıçap | 2,7[11] R☉ |
| Işıma gücü | 37[11] L☉ |
| Yüzey kütle çekimi (log g) | 3,83[10] cgs |
| Sıcaklık | 8.293[10] K |
| Metallik [Fe/H] | −0,197[10] dex |
| Dönüş hızı (v sin i) | 102,5[12] km/s |
| Katalog belirtmeleri | |
| θ1 Eri: Acamar, HD 18622, HR 897 | |
| θ2 Eri: HD 18623, HR 898 | |
| Veritabanı kaynakları | |
| SIMBAD | θ1 Eri |
| θ2 Eri | |
Teta Eridani (θ Eridani'den Latinceye çevrilmiş) Irmak takımyıldızında yer alan ve birleşik görünür büyüklüğü 2,88 kadir olan ikili yıldız sistemidir.[6] Sistemin iki bileşeni, θ1 Eridani ve θ2 Eridani olarak belirtilir. θ1 Eridani'nin resmi adı Acamar'dır (sistemin geleneksel adı).[13][14] Paralaks ölçümlerine göre sistemin Güneş'e olan uzaklığı yaklaşık 165 ışık yılıdır.
İsimlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Teta Eridani, sistemin Bayer belirtmesi; θ1 ve θ2 Eridani ise iki bileşenidir.
Sistemin geleneksel adı Acamar, Arapça آخِر النَّهْر Āhir el-nehr'den (Türkçe anlamı ""nehrin sonu") gelir. Bu ad, Roma alfabesiyle yazılmış bir el yazısında "rn" harfinin "m" olarak yanlış okunmasıyla oluşmuştur. 2016 yılında Uluslararası Astronomi Birliği, yıldızların özel adlarını kataloglamak ve standartlaştırmak amacıyla Yıldız Adları Çalışma Grubu'nu (WGSN - IAU Working Group on Star Names) organize etti.[15] WGSN, özel adları çoklu sistemlerde sistemin tamamı için değil, tek tek yıldızlara verme kararı aldı.[16] 20 Temmuz 2016'da θ1 Eridani için "Acamar" ismini onayladı ve bu isim IAU Yıldız İsimleri Kataloğu'na kaydedildi.[14]
"Ākhir an-nahr" veya "Achr al Nahr" terimi, Latinceye Postrema Fluminis olarak çevrilen Mısırlı gök bilimci Muhammed Al Achsasi Al Mouakket'in 1650 yılında yazdığı yıldız kataloğunda ortaya çıkmıştır.[17]
Tarihsel olarak Acamar, Irmak takımyıldızının sonunu temsil ediyordu.[8][18] Artık bu ayrıcalık, aynı Arapça etimolojiyi paylaşan Achernar yıldızına ait. Achernar Yunan adalarından görülemez (> 33° Kuzey enlemi),[19] dolayısıyla Hipparkos ve daha sonra Batlamyus zamanında nehrin sonu olarak Acamar seçilmişti.
Çincede, 天園 (Tiān Yuán) Göksel Bahçe anlamına gelir ve Teta Eridani, Chi Eridani, Phi Eridani, Kappa Eridani, HD 16754, HD 23319, HD 24072, HD 24160, Upsilon4 Eridani, Upsilon3 Eridani, Upsilon2 Eridani ve Upsilon1 Eridani'den oluşan bir asterizmi ifade eder.[20] Sonuç olarak, Teta Eridani'nin kendisinin Çince adı 天園六 (Tiān Yuán liù, Türkçe: Göksel Bahçe'nin Altıncı Yıldızı)'dır.[21]
Yıldız sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Teta Eridani, çoklu yıldız sisteminin bir parçası olduğunu gösteren bazı kanıtların olduğu ikili sistemdir.[7][22] Ana yıldız θ1 Eridani'nin görünür büyüklüğü +3,2 kadir ve tayfsal sınıfı A4'tür. Görünür büyüklüğü +4,1 olan yoldaş yıldız θ2 Eridani'nin ise tayfsal sınıfı A1'dir. İki yıldızın açısal uzaklığı 8,3 yay-saniyedir.[8]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Brown, A. G. A.; ve diğerleri. (Gaia collaboration) (2021). "Gaia Early Data Release 3: Summary of the contents and survey properties". Astronomy & Astrophysics. 649: A1. arXiv:2012.01533
. Bibcode:2021A&A...649A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202039657. (Erratum: DOI:10.1051/0004-6361/202039657e). [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?Gaia%20EDR3%205044368071870093312 Bu kaynak için VizieR'deki Gaia EDR3 kaydı.
- ^ a b Fabricius, C.; Høg, E.; Makarov, V. V.; Mason, B. D.; Wycoff, G. L.; Urban, S. E. (1 Mart 2002). "The Tycho double star catalogue". Astronomy and Astrophysics. Cilt 384. ss. 180-189. Bibcode:2002A&A...384..180F. doi:10.1051/0004-6361:20011822. ISSN 0004-6361.
- ^ a b c d e Brown, A. G. A.; ve diğerleri. (Gaia collaboration) (2021). "Gaia Early Data Release 3: Summary of the contents and survey properties". Astronomy & Astrophysics. 649: A1. arXiv:2012.01533 . Bibcode:2021A&A...649A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202039657. (Erratum: DOI:10.1051/0004-6361/202039657e). [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?Gaia%20EDR3%205044368071868204160 Bu kaynak için VizieR'deki Gaia EDR3 kaydı.
- ^ a b Gray, R. O.; ve diğerleri. (2006), "Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: Spectroscopy of Stars Earlier than M0 within 40 pc-The Southern Sample", The Astronomical Journal, 132 (1), ss. 161-170, arXiv:astro-ph/0603770 , Bibcode:2006AJ....132..161G, doi:10.1086/504637.
- ^ a b Hoffleit; ve diğerleri. (1991). "Bright Star Catalogue". VizieR. 5. Gözden Geçirilmiş. Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
- ^ a b c d e Anderson, E.; Francis, Ch. (2012), "XHIP: An extended hipparcos compilation", Astronomy Letters, 38 (5), s. 331, arXiv:1108.4971 , Bibcode:2012AstL...38..331A, doi:10.1134/S1063773712050015.
- ^ a b NSV 01002, database entry, New Catalogue of Suspected Variable Stars, the improved version 11 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sternberg Astronomi Enstitüsü, Moskova, Rusya. Erişim tarihi 26 Şubat 2010.
- ^ a b c d e Kaler, James B. "ACAMAR (Theta Eridani)". Stars. University of Illinois. 13 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
- ^ Ammler-von Eiff, M.; Reiners, A. (June 2012). "New measurements of rotation and differential rotation in A-F stars: are there two populations of differentially rotating stars?". Astronomy & Astrophysics. Cilt 542. ss. A116. arXiv:1204.2459 . Bibcode:2012A&A...542A.116A. doi:10.1051/0004-6361/201118724. ISSN 0004-6361.
- ^ a b c d Anders, F.; Khalatyan, A.; Chiappini, C.; Queiroz, A. B.; Santiago, B. X.; Jordi, C.; Girardi, L.; Brown, A. G. A.; Matijevič, G.; Monari, G.; Cantat-Gaudin, T.; Weiler, M.; Khan, S.; Miglio, A.; Carrillo, I.; Romero-Gómez, M.; Minchev, I.; de Jong, R. S.; Antoja, T.; Ramos, P.; Steinmetz, M.; Enke, H. (August 2019). "Photo-astrometric distances, extinctions, and astrophysical parameters for Gaia DR2 stars brighter than G = 18". Astronomy & Astrophysics. Cilt 628. ss. A94. arXiv:1904.11302 . Bibcode:2019A&A...628A..94A. doi:10.1051/0004-6361/201935765. ISSN 0004-6361.
- ^ a b Stassun, Keivan G.; ve diğerleri. (1 Ekim 2019). "The Revised TESS Input Catalog and Candidate Target List". The Astronomical Journal. 158 (4). s. 138. arXiv:1905.10694 . Bibcode:2019AJ....158..138S. doi:10.3847/1538-3881/ab3467. hdl:1721.1/124721. ISSN 0004-6256.
- ^ Díaz, C. G.; ve diğerleri. (Temmuz 2011). "Accurate stellar rotational velocities using the Fourier transform of the cross correlation maximum". Astronomy & Astrophysics. Cilt 531. s. A143. arXiv:1012.4858 . Bibcode:2011A&A...531A.143D. doi:10.1051/0004-6361/201016386.
- ^ Rumrill, H. B. (Haziran 1936). "Star Name Pronunciation". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 48 (283). San Francisco, California. s. 139. Bibcode:1936PASP...48..139R. doi:10.1086/124681.
- ^ a b "IAU Catalog of Star Names". 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "IAU Working Group on Star Names (WGSN)". 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016.
- ^ "WG Triennial Report (2015-2018) - Star Names" (PDF). s. 5. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Temmuz 2018.
- ^ Knobel, E. B. (Haziran 1895). "Al Achsasi Al Mouakket, on a catalogue of stars in the Calendarium of Mohammad Al Achsasi Al Mouakket". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 55. s. 429. Bibcode:1895MNRAS..55..429K. doi:10.1093/mnras/55.8.429.
- ^ Rogers, J. H. (1998). "Origins of the ancient constellations: II. The Mediterranean traditions". Journal of the British Astronomical Association. 108 (2). ss. 79-89. Bibcode:1998JBAA..108...79R.
- ^ Larry Sessions. "Achernar: End of the River". EarthSky Tonight Post 06-29-2009. 14 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2010.
- ^ (Çince) 中國星座神話, written by 陳久金. Published by 台灣書房出版有限公司, 2005, 978-986-7332-25-7.
- ^ (Çince) 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 3 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hong Kong Uzay Müzesi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2010.
- ^ "Acamar". Alcyone Bright Star Catalogue. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2010.
