Theodor Kaluza

Theodor Franz Eduard Kaluza (9 Kasım 1885, Wilhelmsthal, bugünkü Opole – 19 Ocak 1954, Göttingen), Alman matematikçi ve fizikçidir.^[1] 5 boyutlu uzayda alan denklemleri içeren Kaluza-Klein teorisi ile tanınmıştır.^[2] Onun düşüncesine göre temel kuvvetler, algıladığımız boyutlara yenilerini ekleyerek anlaşılabilir ve çözümlenebilir. Bu anlayış çok sonraları ortaya konan sicim teorisi ile de desteklenmiştir.

Yaşamı

Kaluza Roma Katoliği bir ailede Alman İmparatorluğu Prusya'sında Silezya ili Ratibor kasabasında doğdu. Gençliğini babası Max Kaluza'nın İngilizce profesörlüğü yaptığı Königsberg'de geçirdi.Matematik okumak için Königsberg Üniversitesi'ne girdi ve Tschirnhaus dönüşümleri üzerine yazdığı teziyle doktorasını aldı. Kaluza bir matematikçi olmasına rağmen görelilik üzerine çalışmaya başladı. 1919 Nisan'ında Albert Einstein'ın genel görelilik teorisini 5 boyut kullanarak çözdüğünü fark etti. Sonrasında Kaluza bunu Einstein'a yazdı ve karşılığında Einstein onu teorisini yayınlaması için destekledi. Kaluza'nın teorisi 1921 yılında "Zum Unitätsproblem der Physik" başlığıyla ve Einstein'ın desteğiyle Sitzungsberichte Preußische Akademie der Wissenschaften 966-972 (1921) de yayımlandı.

Kaluza'nın öngörüsü Oskar Klein ile birlikte oluşturdukları Kaluza-Klein teorisi olarak anılmaya başladı, fakat sonrasındaki talihsizliği, fizik dünyasının dikkatini kuantum mekaniklerine çevirmiş olmasıydı.

Özel hayatı

Kaluza oldukça çok yönlü bir insandı. 17 dili okuyup yazabiliyordu ve iddialara göre favori dili İngilizce idi. Ayrıca alçakgönüllü bir insan olmasıyla da tanınıyordu. Nasyonal sosyalizm ideolojisini reddetti ve Göttingen Üniversitesi'ndeki kürsüyü alması konusunda meslektaşı Helmut Hasse tarafından desteklendi. Hakkında anlatılan ilginç bir hikâyeye göre, sadece bir kitaptaki teorik anlatımı okuyarak yüzmeyi öğrenmiş ve ilk denemesinde de başarılı olmuştur.

Ayrıca 1910 yılında doğan oğlunun adı da Theodor Kaluza'dır ve o da bir matematikçidir.

Kaynakça

^ Buchwald, Jed Z. (2013). The Oxford handbook of the history of physics (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198805328.
^ Lewis, Derek (2016). Historical dictionary of contemporary Germany (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1442269569.

[FizikTarihi-1] Buchwald, Jed Z. (2013). The Oxford handbook of the history of physics (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198805328.

[AlmanyaSözlüğü-2] Lewis, Derek (2016). Historical dictionary of contemporary Germany (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1442269569.

[1]

[2]