Thomas Abel Brimage Spratt
Thomas Abel Brimage Spratt (11 Mayıs 1811, Teignmouth; 10 Mart 1888, Tunbridge Wells), İngiliz Koramiral, hidrograf ve jeolog.
Haziran 1827'de 16 yaşında İngiliz Kraliyet Donanması'na katıldı. İlk olarak Portsmouth'ta Robert Stopford yönetimindeki HMS Victory'de Birinci Sınıf Gönüllü olarak görev yaptı, daha sonra 1832'nin başlarında HMS Britomart'a Asteğmen olarak katıldı. Sonunda Hidrografi Departmanına atandı. HMS Mastiff Fırkateyn Komutanı Thomas Graves ona sadece hidrografiyi değil, aynı zamanda topoğrafya, jeoloji, arkeoloji, tarih ve keşfettikleri bölgenin insanlarına dikkat etmesi gerektiğini öğretti. 1863'e kadar Akdeniz'in yerölçümü için aralıksız çalıştı. Ekim 1841'de teğmen rütbesine terfi etti.[1]
1851'in başlarında, HMS Spitfire yandan çarklı gemisinde Kaptan Graves'in emrinde hizmete geri döndü. 21 Nisan 1851'de Woolwich buhar makinesi sınavını geçtikten sonra, geminin komutası ona verildi. Görevi, Doğu Girit (1851-52), Rodos (Temmuz 1853), İskiri (Ekim 1853), Konstantinopolis (Kasım 1853), Marmara Denizi girişi (Aralık 1853) Çanakkale Boğazı (Aralık 1853 ve Şubat 1854) ve son olarak Selanik ve Volos (Mart 1854) ile başlayarak Akdeniz'in haritasını çıkarmaktı.
Araştırmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Spratt, Travel in Lycia adlı eseri sebebiyle Kraliyet Cemiyeti üyesi oldu. Kendisi aynı zamanda Jeoloji Cemiyetinin de üyesiydi.
Malta'daki mağaraları araştıran Spratt daha önce Hugh Falconer tarafından tarif edilen cüce filin (Elephas melitensis) kalıntılarını keşfetti. Bazı Yunan adalarının, Küçük Asya kıyılarının ve Nil Deltası'nın jeolojisini inceledi. 18 Mayıs 1857'de Malta'dan Trablus kıyılarına kadar uzanan bir denizaltı sırtı keşfetti ve bu sırta o zamanki gemisinin adı olan Medina Bank adını verdi. Ayrıca Girit'in batısında, Akdeniz'in en derin kısmı olan Helen Çukurunu ilk keşfeden kişi de oydu.
En önemli eserleri arasında 1865 yılında yayınlanan iki ciltlik Travels and Researches in Crete adlı eser vardır. Bu eserde Girit'in doğa tarihini ele alıp fiziki coğrafyası, jeolojisi ve arkeolojisi gibi konuları değerlendirmiştir. Üç farklı fosil türüne onun adı verilmiştir. (Geochelone (Testudo spratti), Studeria spratti ve Trochoidea spratti (Helix (Jacosta) spratti)).
"Spratt'ın Haritası" olarak da bilinen Thomas Spratt tarafından oluşturulan bir harita, arkeologlar Heinrich Schliemann, Wilhelm Dörpfeld ve Carl Blegen tarafından kullanılmıştır. Spratt'la birlikte çalışan Alman klasik antik çağ profesörü Peter Wilhelm Forchhammer'ın Troya'nın yerine soru işaretiyle "Troya" adını koyması nedeniyle Troya'nın keşfine katkıda bulunmuştur. Forchhammer Yunan şehri Novo Ilium'un (Yeni Truva) kalıntıları burada olduğu için oraya soru işareti koymuş, Schliemann haritayı incelediğinde ise bu soru işaretini görüp orayı kazmaya karar vermiş ve Truva'yı bulmuştur.[2]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Travels in Lycia, Milyas, and the Cibyratis., London 1847
- On the geology of Malta and Gozo., 1854
- An Investigation of the Movements of Teignmouth Bar., London 1856
- Travels and researches in Crete., 2 Bände, London 1865
- Sailing Directions for the Island of Candia or Crete., London 1866
