Tiamin eksikliği
Tiamin eksikliği, tiamin (B1 vitamini) seviyesinin düşük olduğu tıbbi bir durumdur.[1] Şiddetli ve kronik formu beriberi olarak bilinir.[1][2] Yetişkinlerdeki iki ana tip ıslak beriberi ve kuru beriberidir.[1] Islak beriberi kardiyovasküler sistemi etkileyerek hızlı kalp atışına, nefes darlığına ve bacaklarda şişmeye neden olur.[1] Kuru beriberi sinir sistemini etkileyerek ellerde ve ayaklarda uyuşukluğa, kafa karışıklığına, bacakları hareket ettirmede zorlanmaya ve ağrıya neden olur.[1] İştahsızlık ve kabızlığın olduğu bir form da ortaya çıkabilir.[3] Çoğunlukla bebeklerde görülen diğer bir tür olan akut beriberi ise iştah kaybı, kusma, laktik asidoz, kalp atış hızında değişiklikler ve kalpte büyüme ile kendini gösterir.[4]
Risk faktörleri arasında çoğunlukla beyaz pirinçten oluşan bir diyet, alkolizm, diyaliz, kronik ishal ve yüksek dozda diüretik kullanımı yer alır.[1][5] Nadir durumlarda, gıdada bulunan tiaminin emiliminde zorlukla sonuçlanan genetik bir durumdan kaynaklanıyor olabilir.[1] Wernicke ensefalopatisi ve Korsakoff sendromu kuru beriberi formlarıdır.[5] Teşhis semptomlara, idrarda düşük tiamin düzeylerine, yüksek kan laktatına ve tiamin takviyesiyle iyileşmeye dayanır.[6]
Tedavi, ağız yoluyla veya enjeksiyon yoluyla tiamin takviyesidir.[1] Tedaviyle semptomlar genellikle birkaç hafta içinde düzelir.[6] Hastalık, gıdanın zenginleştirilmesi yoluyla nüfus düzeyinde önlenebilir.[1]
Amerika Birleşik Devletleri'nde tiamin eksikliği nadirdir.[7] Sahra altı Afrika'da nispeten yaygın olmaya devam etmektedir.[8] Tiamin eksikliği Asya'da binlerce yıldır tanımlanmaktadır ve 1800'lerin sonlarında pirincin işlenmesinin artmasıyla daha yaygın hale gelmiştir.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i "Beriberi". Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program (İngilizce). 2015. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017.
- ^ Hermann, Wolfgang; Obeid, Rima (2011). Vitamins in the prevention of human diseases. Berlin: Walter de Gruyter. s. 58. ISBN 9783110214482.
- ^ Ferri, Fred F. (2017). Ferri's Clinical Advisor 2018 E-Book: 5 Books in 1 (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 1368. ISBN 9780323529570. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2025.
- ^ Gropper, Sareen S.; Smith, Jack L. (2013). Advanced Nutrition and Human Metabolism. 6. Wadsworth, Cengage Learning. s. 324. ISBN 978-1133104056.
- ^ a b "Nutrition and Growth Guidelines" (İngilizce). CDC. March 2012. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017.
- ^ a b Swaiman, Kenneth F.; Ashwal, Stephen; Ferriero, Donna M.; Schor, Nina F.; Finkel, Richard S.; Gropman, Andrea L.; Pearl, Phillip L.; Shevell, Michael (2017). Swaiman's Pediatric Neurology E-Book: Principles and Practice (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. e929. ISBN 9780323374811. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2025.
- ^ "Thiamin Fact Sheet for Consumers". Office of Dietary Supplements (ODS): USA.gov. 29 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ Hiffler, L (24 Ekim 2017). "A diagnosis and treatment gap for thiamine deficiency disorders in sub-Saharan Africa?". Annals of the New York Academy of Sciences. 1408 (1): 15-19. doi:10.1111/nyas.13509. PMID 29064578. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım);
|ad=ve|soyadı=eksik (yardım) - ^ Lanska, DJ (2010). Chapter 30: historical aspects of the major neurological vitamin deficiency disorders: the water-soluble B vitamins. Handbook of Clinical Neurology. 95. ss. 445-76. doi:10.1016/S0072-9752(08)02130-1. ISBN 9780444520098. PMID 19892133.