Timurname
Timurname, İranlı şair Hatifi'nin Türk-Moğol fatihi Timur'un hayatını anlatan mesnevisidir. 1492-1498 yılları arasında yazılmış olup Hatifi'nin en önemli eseri olarak kabul edilir.
Timurname, Hatifi'nin Farsça yazılmış Hamse eserinin dördüncü mesnevisi olup 1869 ve 1958 yıllarında Hindistan'da yayımlanmıştır.
Nizami ve Emir Hüsrev'in Hamse geleneğine uygun olarak Hatifî de bir Hamse yazmayı arzuluyordu.[2] Nizami ve Emir Hüsrev'in dördüncü mesnevileri, Büyük İskender'in hayatını ve maceralarını anlatan İskender Romantizmi'ni yeniden anlatır. Hatifi, İskender'in hayatını anlatan bu anlatıyı Timur'a dair bir destanla değiştirmiştir. Bilim insanı Carles Melville, Hatifi'nin bu şekilde "Timur'u dolaylı olarak bir başka İskender olarak tanımladığını" ileri sürmektedir.[2] Ancak Hatefi, eserinde Nizami veya Emir Hüsrev'i değil, Firdevsi'nin Şehname'sini örnek almıştır.[3][4]
Timurnâme 1492-1498 yılları arasında yazılmıştır.[3][5] Hatifi'nin Timur'un hayatıyla ilgili başlıca bilgi kaynağı Şerafeddin Ali Yezdi'nin Zafernamesi'dir.[6] Şiirini Bediüzzaman Mirza'nın sarayına sunmak için yazmıştır.[7]
Timurnâme'nin günümüze ulaşan çok sayıda yazma nüshası, eserin çok saygın bir eser olduğunu göstermektedir.[8] Encyclopædia Iranica'da "Hatifi'nin şiirlerinin kesinlikle en ünlüsü" olarak belirtilmektedir.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Melville 2021, ss. 1125-1126.
- ^ a b Melville 2021, s. 1124.
- ^ a b Melville 2021, s. 1123.
- ^ Bernardini 2003a, s. 4.
- ^ Bernardini 2003a, s. 3.
- ^ Melville 2018, ss. 56–57.
- ^ Bernardini 2003a, s. 8.
- ^ Bernardini 2003a, s. 7.
- ^ Bernardini 2003.
- Genel
- Bernardini, Michele. Hātefi, ʿAbd-Allāh. Encyclopaedia Iranica. 12. ss. 55-57.
- Bernardini, Michele (2003a). "Hātifī's Tīmūrnāmeh and Qāsimī's Shāhnāmeh-yi Ismā'īl: Considerations for a Double Critical Edition". Newman, Andrew J. (Ed.). Society and Culture in the Early Modern Middle East. Studies on Iran in the Safavid Period. Leiden: Brill. ss. 3-18. doi:10.1163/9789047401711. ISBN 978-90-474-0171-1.
- Comstock-Skipp, Jaimee K. (3 Ekim 2024). "From the Khan to the Sultan: The Abu'l-Khairid Shāhnāma in the Topkapı Palace Library (H.1488) and Manuscript Production and Presentation under ʿAbdullah bin Iskandar Khan" (PDF). Muqarnas Online. 40 (1). ss. 273-314. doi:10.1163/22118993_0040_009
. - Melville, Charles (2018). "Notes on Some Manuscripts of Hatifi's Timurnama in Cambridge University Collections". Asiatica. 12 (2). ss. 54-68.
- Melville, Charles (2021). "On Some Manuscripts of Hatifi's Timurnama". Quenzer, Jörg B. (Ed.). Exploring Written Artefacts: Objects, Methods, and Concepts. Studies in Manuscript Cultures. 25. De Gruyter. ss. 1123-1146. doi:10.1515/9783110753301 . ISBN 978-3-11-075330-1.
