Timüs

Timüs, kemik iliği gibi birincil lenf organlarından biridir.

Timüs organı üst mediastende ve alt mediastenin ön kısmında bulunur. Alt kısmı 4. kaburgaya kadar ulaşır. Önünde sternum, arkasında perikard ve arcus aorta bulunur. Yaşamın erken dönemlerinde büyük ve koyu kırmızı renkli olup, gençlik çağlarından sonra yaşla birlikte küçülerek önce griye, sonra da yağ dokusu infiltrasyonu ile birlikte sarıya dönüşür.

Timüs bezi bağ dokusundan yapılmış ince bir kapsülle çevrilmiştir. Kapsül, diğer lenfoit organlarda olduğu gibi bezin içine girerek onu bölmelere ayırır. Her bölüm (lobül) korteks ve medulla adı verilen sırasıyla koyu ve açık renkte bölgelere sahiptir.

Kortekste yoğun bir T lenfosit popülasyonu ve aralarında epitelyal retiküler hücreler ve az sayıda makrofaj vardır. Küçük lenfositlerden zengin olduğu için medulladan daha koyu boyanır. Kan, lenf damarları ve sinirler bağ doku bölmeleri boyunca uzanır. Medullada Hassal korpüskülleri denen ve ne görev yaptığı bilinmeyen keratinize yapılar bulunur. Doğumdan önce ve doğumdan hemen sonra kemik iliğinden köken alan T lenfositler timusa göç ederler. Timusa giren T hücreleri ya da diğer adıyla timositler önce kortekse yerleşirler. Timus T hücrelerinin son farklanma ve seçilme yeridir. Antijenlere yanıt vermeyen ya da kendi vücut antijenlerine yanıt veren hücreler apoptozis ile ortadan kaldırılır. Eğer bu lenfositler ortadan kaldırılmazsa otoimmün hastalıklar ortaya çıkar.

Timusta üretilen lenfositler kazanılmış bağışıklık için temel öneme sahip T lenfositlerdir. Memelilerde lenf düğümlerinin parakorteksi, Peyer plaklarının bazı bölümleri ve dalakta bulunan periarteriyal lenfatik kılıf T hücrelerden zengin bölgelerdir.

Timüs yaşla birlikte gerileyen bir organdır. Ayrıca kortikosteroid hormonlarının uyarılarına açıktır. Kortikosteroidler lenfosit sayısının azalmasına, mitoz hızında düşmeye ve kortekste bozulmaya sebep olur. Hipofizden salgılanan ACTH da benzer bir etkiye sahiptir. Fazla heyecan, stres gibi durumlar da timüs atrofiye uğrayarak görevini yapamaz hale gelebilir, immun cevap geriler.

Genetik bir hastalık olan DiGeorge sendromu gibi timusun yokluğu veya azlığı ile giden hastalıklarda immünyetmezlik sebebiyle hastalar enfeksiyonlara açık hale gelir.

Hastalıklar

Timomalar timik epitelyal hücrelerden köken alan bir hastalık grubudur. Myastenia gravis hastalarının %10-15 kadarında bulunur. Büyüyen tümörün laringeal sinire bası yapması sonucu bronşit ile karıştırılabilecek şiddetli öksürük ortaya çıkabilir. Tedavisinde timektomi denilen timüs bezinin cerrahi olarak çıkarılması işlemi uygulanır.