Tireli Savaş

Tireli Savaş, 1989'da Komünist hükümetin düşmesinden sonra Çekoslovakya'da ülkenin adının ne olacağı konusunda yaşanan tartışmadır.

Kasım 1989'da gerçekleşen Kadife Devrim ile ülkedeki Çek- Slovak ilişkileri sorunu ülkenin adı meselesi üzerinden yeniden gündeme gelmiştir. Ülkenin adı, 1920-1938 arasında ve 1945-1960 arasında "Çekoslovak Cumhuriyeti" idi. Komunist rejim ile yönetildiği yıllarda "Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti" olan bu isim komünist rejimin yıkılması ile birlikte tekrar eski halini alacağı düşünülmüştü. Aralık 1989'da bu konuda bir kanun teklifi verildiyse de mecliste halen komünistler çoğunlukta olduğu için reddedilmişti. Başkan Vaclav Havel, 1990 yılı başında isim değişikliği için yeniden kanun teklifi sundu. 23 Ocak 1990'da Anayasa değişikliği yapılmış ve meclisin yapısı değişmişti bu yüzden Havel, teklifin artık sorunsuz kabul edileceğini düşünüyordu. Ancak parlamentoda isim değişikliği konusunda yapılan görüşmelerde anlaşmazlık çıktı.

Ülke, ilk kurulduğunda 1918-1920 yılları arasında ve II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra 1938-1939 arasında Çeko-Slovak Cumhuriyeti olarak anılmıştı. Slovak politikacılar, ismin o günlerdeki gibi Çeko-Slovak Cumhuriyeti şeklinde "tireli" olarak yazılmasının eşitliğe daha uygun olacağını düşünüyorlar; ülkenin isminde "S" harfinin küçük yazılıyor olmasını küçültücü buluyorlardı. Ancak Çekler ismin tireli yazılması önerisini benimsemedi. Onlara göre bu isim ülkenin Çek topraklarının Nazi işgali altında bulunduğu dönemi hatırlatıyordu, bu nedenle kabul edilemezdi.

Uzun tartışmalardan sonra 29 Mart 1920'de ülkenin adının Çekoslovak Federal Cumhuriyeti" (Çekçe: Československá federativní republik) olmasına karar verildi. Gayri-resmî "Çekoslovakya" adı ve "Çekoslovak" sıfatı ise Çekçede bitişik, Slovakçada ise arada tire işareti ile (Slovakça:Česko-slovenská) yazılmaya başlandı. 20 Nisan 1990'da ise meclis ülkenin resmî adını "Çek ve Slovak Federal Devleti" olarak değiştirdi (Çekçede Česko-slovenská federatívna republik, Slovakçada Česká a Slovenská Federatívna Republika).

Söz konusu tartışma, her ne kadar bir "savaş" değilse de aynı ülkenin halkı olan iki ulusun ülkenin ortak kimliği konusunda ayrılıklarını gözler önüne serdi. İki yıl sonra iki ulus arasında daha derin ayrılıklar ortaya çıktı. 1992'de Çek ve Slovak politikacılar ülkenin Çek Cumhuriyeti ve Slovak Cumhuriyeti olarak iki ayrı devlete ayrılmasına karar verdi. 1 Ocak 1993'te gerçekleşen ve "Kadife Boşanma" denen bu olay ile tireli savaş da sona erdi.